به گزارش قدس‌آنلاین، سالانه میلیون‌ها مهاجر از کشورهای مختلف راهی کشورهای اروپایی می‌شوند و طبق آمار مختلف و البته مبهم، ۷۰ تا ۸۰درصد آن‌ها هم دستور اخراج می‌گیرند. به‌عنوان مثال در پنج سال گذشته به‌طور متوسط هر سال ۵۰۰هزار مهاجر غیرقانونی از اتحادیه اروپا اخراج و حدود ۱۰۰هزار نفر هم به کشور سومی منتقل شده‌اند. یکی دیگر از معضلات اتحادیه اروپا در این زمینه بودجه عظیمی است که شناسایی و اخراج مهاجران غیرقانونی روی دست کشورهای اتحادیه گذاشته و حتی هنوز برآورد دقیقی از آن وجود ندارد.
فرصت‌هایی که اروپا در مهاجران می‌بیند
با این همه، به‌طور عمومی کشورهای اتحادیه اروپا مهاجرت را به‌عنوان فرصتی برای رفع برخی چالش‌های اقتصادی و اجتماعی خود هم می‌بینند. مهم‌ترین فرصت‌ها عبارت‌اند از:
تأمین نیروی کار در بخش‌های کلیدی: مهاجران به‌ویژه در کشورهایی مانند آلمان، فرانسه و اسپانیا، در بخش‌هایی مانند کشاورزی، ساخت‌وساز و خدمات بهداشتی و اجتماعی که با کمبود نیروی کار بومی مواجهند، نقش مهمی ایفا می‌کنند. برای مثال، در ایتالیا، منطقه پارته در نزدیکی ناپل به دلیل کشاورزی پررونق خود، مقصد مهاجرانی مانند موتاز از مصر است که برای کار به این منطقه مهاجرت کرده‌اند.
تقویت اقتصاد و افزایش رشد: مهاجران با مشارکت در بازار کار به رشد اقتصادی کمک می‌کنند. بر اساس گزارش یورونیوز، کشورهایی مانند اسپانیا که در سال ۲۰۲۳ بیش از ۲۴۰هزار شهروندی به مهاجران اعطا کرده‌اند، از نیروی کار مهاجر برای تقویت اقتصاد خود بهره برده‌اند. این امر به‌ویژه در بخش‌هایی مانند کشاورزی و فناوری اطلاعات مشهود است.
تنوع فرهنگی و نوآوری: مهاجران با آوردن دیدگاه‌های جدید و مهارت‌های متنوع، به نوآوری در کشورهای میزبان کمک می‌کنند. برای مثال، در سوئد، اگرچه چالش‌هایی در زمینه ادغام وجود دارد، اما مهاجران در بخش فناوری و استارت‌آپ‌ها نقش مثبتی ایفا کرده‌اند.
حل مشکلات جمعیتی: بسیاری از کشورهای اروپایی با پیری جمعیت و کاهش نرخ زادوولد مواجه هستند. مهاجرت به‌عنوان راه‌حلی برای جبران کاهش نیروی کار جوان در کشورهایی مانند آلمان و ایتالیا دیده می‌شود. آلمان به‌عنوان دومین حامی نظامی اوکراین، از مهاجران اوکراینی برای پر کردن شکاف‌های نیروی کار استفاده کرده است.
حمایت از سیستم‌های اجتماعی: مهاجران با پرداخت مالیات در کشورهایی مانند فنلاند و پرتغال به تأمین مالی سیستم‌های رفاهی و بازنشستگی کمک کرده‌اند.
سیستم جذب مهاجران در کشورهای اتحادیه اروپا
سیستم جذب مهاجران در کشورهای اتحادیه اروپا بسته به سیاست‌های ملی و نیازهای هر کشور متفاوت است، اما به‌طور کلی شامل موارد زیر است:
سیستم‌های مبتنی بر نیازهای بازار کار: کشورهایی مانند آلمان و سوئد از سیستم‌های امتیازبندی یا نیازمحور برای جذب مهاجران ماهر استفاده می‌کنند. آلمان با برنامه‌های مهاجرتی خود، مهاجران متخصص در زمینه‌های فناوری، پزشکی و مهندسی را جذب می‌کند.
پناهندگی و مهاجرت بشردوستانه: بسیاری از کشورها مانند فرانسه، آلمان و ایتالیا سیستم‌های پناهندگی را برای جذب افرادی که از جنگ یا آزار و اذیت فرار کرده‌اند، دارند. بااین‌حال، این سیستم‌ها اغلب با بررسی‌های سختگیرانه همراه‌اند. برای مثال، در ایتالیا، توافق‌نامه با آلبانی برای ایجاد مراکز پذیرش مهاجران غیرآسیب‌پذیر از کشورهای «امن» امضا شده است، اما این توافق به دلیل نگرانی‌های حقوقی متوقف شده است.
برنامه‌های ادغام: برخی کشورها مانند سوئد و دانمارک برنامه‌های ادغام را اجرا می‌کنند که شامل آموزش زبان، آموزش حرفه‌ای و کمک به یافتن شغل است. بااین‌حال، سوئد به‌تازگی اعلام کرده به دلیل مشکلات ادغام، کمک‌های مالی برای بازگشت داوطلبانه مهاجران را از ۹۰۰ یورو به ۳۲هزار یورو افزایش داده است.
سیاست‌های شهروندی: برخی کشورها مانند فنلاند، فرانسه، ایرلند و پرتغال شرایط شهروندی را با اقامت پنج‌ساله تسهیل کرده‌اند، درحالی‌که کشورهایی مانند ایتالیا، سوئیس و اسلوونی نیاز به ۱۰ سال اقامت دارند.
چگونگی اخراج مهاجران غیرقانونی
از طرفی واقعیت این است بیش از ۷۰درصد مهاجران با ملیت‌های مختلف که وارد اتحادیه اروپا می‌شوند شناسایی شده و دستور اخراج می‌گیرند. براساس داده‌های یورواستات، در سه‌ماهه نخست ۲۰۲۵، تعداد ۱۲۳هزارو۹۰۵ شهروند غیراروپایی دستور خروج از کشورهای اتحادیه اروپا دریافت کردند و ۲۸هزارو۴۷۵ نفر به کشورهای سوم منتقل شدند. این آمار نسبت به سه‌ماهه نخست ۲۰۲۴ افزایش ۱۸.۴درصدی در دستورات خروج و ۶.۴درصدی در بازگشت‌ها را نشان می‌دهد.اما دستور اخراج تنها راه بیرون کردن مهاجران از کشورهای اروپایی نیست. کشورهایی مانند سوئد و دانمارک با ارائه مشوق‌های مالی (مانند ۳۲هزار یورو در سوئد) مهاجران را به بازگشت داوطلبانه تشویق می‌کنند. البته کمیسیون اروپا پیشنهاد ایجاد مراکز بازگشت در کشورهای سومی را هم داده است، مانند توافق ایتالیا و آلبانی که به دلیل مسائل حقوقی متوقف شد.کنترل مرزها هم یکی از اقدامات کلیدی اتحادیه اروپا برای ممانعت از ورود مهاجران غیرقانونی است. به‌ویژه در کشورهای عمقی اتحادیه این راهکار به‌خوبی جواب داده است. آژانس مرزی اتحادیه اروپا نقش کلیدی در شناسایی و اخراج مهاجران غیرقانونی دارد. در سال ۲۰۲۴، تعداد عبورهای غیرقانونی مرزی به ۲۳۹هزار مورد کاهش یافت که پایین‌ترین میزان در سه سال اخیر است.
در ایران، مرزهای طولانی و متخلخل امکان ورود غیرقانونی و حرکت به شهرهای داخلی را آسان‌تر می‌کنند، درحالی‌که در اتحادیه اروپا، سیستم‌های نظارتی پیشرفته‌تر و همکاری‌های بین‌المللی (مانند توافق با کشورهای بالکان) ورود و جابه‌جایی غیرقانونی را محدودتر کرده‌اند. بااین‌حال، همچنان بیش از ۲هزارو۳۰۰ نفر در سال ۲۰۲۴ در تلاش برای عبور از مدیترانه مفقود یا کشته شده‌اند که نشان‌دهنده خطرات موجود است.
ساختارهای دسترسی به مهاجران غیرقانونی
کشورهای اتحادیه اروپا از طریق آژانس مرزی اتحادیه اروپا و همکاری با کشورهای غیرعضو (مانند بوسنی‌وهرزگوین) مرزها را کنترل می‌کنند. برای مثال، آلمان کنترل‌های مرزی زمینی با اتریش را تشدید کرده است. همچنین مهاجران غیرقانونی اغلب از طریق بررسی‌های پلیس، بازرسی‌های محل کار یا گزارش‌های شهروندی شناسایی می‌شوند. برخلاف ایران، جایی که مهاجران غیرقانونی ممکن است به‌راحتی وارد شهرهای عمقی شوند، در اتحادیه اروپا به دلیل نظارت شدیدتر مرزی و سیستم‌های ثبت دیجیتال، دسترسی به شهرهای داخلی دشوارتر است. بااین‌حال، مسیرهایی مانند بالکان غربی و مدیترانه همچنان چالش‌برانگیزند.در نهایت باید گفت کشورهای اتحادیه اروپا با گسترش افق نگاه خود به موضوع مهاجران، تلاش داشته‌اند این مسئله را به شکلی جامع و چندبعدی در نظر بگیرند. به همین دلیل است که این کشورها از مهاجرت برای رفع کمبود نیروی کار، تقویت اقتصاد و جبران مشکلات جمعیتی بهره می‌برند، اما چالش‌هایی مانند ادغام و مدیریت مهاجرت غیرقانونی همچنان پابرجاست. سیستم‌های جذب مهاجران براساس نیازهای بازار کار و سیاست‌های پناهندگی طراحی شده‌اند، درحالی‌که اخراج مهاجران غیرقانونی از طریق دستورات خروج، مشوق‌های مالی و کنترل‌های مرزی انجام می‌شود. نظارت شدیدتر و سیستم‌های دیجیتال در اتحادیه اروپا، در مقایسه با ایران، ورود و جابه‌جایی مهاجران غیرقانونی را دشوارتر کرده است، اما مسیرهای غیرقانونی همچنان چالش‌هایی ایجاد می‌کنند.
نظر شما