به گزارش نیویورک تایمز، توافق‌های ابراهیم که در سپتامبر ۲۰۲۰ با میانجی‌گری دونالد ترامپ میان اسرائیل و کشورهای عربی امارات، بحرین و مراکش امضا شد و سپس سودان به آن پیوست، به‌عنوان گامی بزرگ برای عادی‌سازی روابط دیپلماتیک و تجاری معرفی شدند. به نقل از نیویورک تایمز، بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل هفته گذشته در نامه‌ای به کمیته نوبل نروژ، این توافق‌ها را «تحولی تاریخی» خواند و گفت این توافق‌ها خاورمیانه را بازسازی و صلح، امنیت و ثبات را تقویت کرده‌اند، به‌طوری که ترامپ شایسته جایزه صلح نوبل است. اما واقعیت‌های منطقه چیز دیگری می‌گویند؛ بمباران غزه، عملیات‌های حوثی‌ها در دریای سرخ، جنگ داخلی سودان و حملات اسرائیل و آمریکا به ایران، لبنان و سوریه نشان می‌دهند صلح همچنان دور است. به گزارش مادرن دیپلماسی، سفر اخیر ترامپ در می ۲۰۲۵ به عربستان، قطر و امارات که با هدف گسترش توافق‌ها انجام شد، بیشتر روی قراردادهای اقتصادی متمرکز بود تا حل درگیری‌های سیاسی. همچنین به گزارش الجزیره، مذاکرات اخیر نتانیاهو با مقام‌های اماراتی در ۱۳ جولای ۲۰۲۵ برای تقویت همکاری‌های اقتصادی نیز نتوانست به پیشرفت در مسائل سیاسی منجر شود.
چرا توافق‌ها صلح نیاوردند؟
به گزارش نیویورک تایمز، توافق‌های ابراهیم اساساً ربطی به صلح نداشتند. به نقل از حسین عبیش، پژوهشگر مؤسسه کشورهای خلیج‌عربی در واشنگتن، «صلح فقط برچسب تبلیغاتی این توافق‌ها بود». این توافق‌ها میان اسرائیل و کشورهایی امضا شدند که هیچ‌گاه در جنگ نبودند: امارات و بحرین هیچ درگیری مستقیمی با اسرائیل نداشتند و مراکش جز حضور نمادین در جنگ ۱۹۷۳، از درگیری‌ها دور بود. این توافق‌ها روابط تجاری و امنیتی قدیمی را علنی کردند، مثل حضور گردشگران اسرائیلی در دبی یا قراردادهای فناوری و انرژی. اما نادیده گرفتن مسئله فلسطین که درگیری اصلی منطقه است، مانع صلح واقعی شد. به نقل از عبدالعزیز الغشیان، پژوهشگر سعودی در نیویورک تایمز، مفهوم «صلح منطقه‌ای» در این توافق‌ها برای بسیاری به معنای «دور زدن کامل مسئله فلسطین» است. به گزارش الجزیره، مذاکرات اخیر نتانیاهو با امارات نشان داد حتی تلاش‌های جدید برای تقویت توافق‌ها بیشتر روی منافع اقتصادی متمرکز است تا حل مسائل سیاسی مانند فلسطین.
نادیده گرفتن مسئله فلسطین: بنا بر گزارش نیویورک تایمز، توافق‌های ابراهیم با کنار گذاشتن مسئله فلسطین، انتظارات غیرواقعی برای صلح ایجاد کردند. امارات امیدوار بود این توافق‌ها اشغال کرانه باختری را کاهش دهد، اما شهرک‌سازی‌های اسرائیل گسترش یافت و امید به دولت فلسطینی کمرنگ شد. حمله حماس در ۷ اکتبر ۲۰۲۳ که بیش از هزار کشته در اسرائیل و بمباران غزه با بیش از ۵۰هزار کشته و آوارگی ۲میلیون نفر را به دنبال داشت، نشان داد نادیده گرفتن فلسطینی‌ها صلح را غیرممکن می‌کند. به نقل از مارک لینچ، استاد دانشگاه جورج واشنگتن در نیویورک تایمز، «غزه ثابت کرد این رویکرد اشتباه بود». به گزارش مادرن دیپلماسی، تمرکز سفر اخیر ترامپ بر قراردادهای اقتصادی کلان، مانند یک‌تریلیون دلار سرمایه‌گذاری عربستان و ۱۴۲ میلیارد دلار قرارداد دفاعی با امارات، بدون توجه به مسائل سیاسی، اعتبار توافق‌ها را تضعیف کرده است.
پیامدهای منطقه‌ای و تلاش برای گسترش: به گزارش نیویورک تایمز، توافق‌های ابراهیم به جای پایان دادن به درگیری‌ها، به تشدید تنش‌ها کمک کردند. حزب‌الله لبنان و حوثی‌های یمن با حمایت ایران، در حمایت از فلسطینی‌ها به اسرائیل حمله کردند و اسرائیل با تهاجم به لبنان و جنگ کوتاه‌مدت با ایران در ماه گذشته پاسخ داد. حوثی‌ها هفته گذشته یک کشتی باری را در دریای سرخ غرق کردند که دو خدمه کشته و دیگران گروگان گرفته شدند. جنگ داخلی سودان قحطی بی‌سابقه‌ای ایجاد کرده و در سوریه، پایان جنگ با سرنگونی بشار اسد ربطی به توافق‌ها نداشت. تلاش برای جذب عربستان به توافق‌ها بی‌نتیجه مانده و به نقل از الغشیان در نیویورک تایمز، جنگ غزه ایده توافق‌ها را در خلیج «لکه‌دار» کرده است. به گزارش الجزیره، مذاکرات اخیر امارات و اسرائیل نیز نتوانست گامی به سوی صلح بردارد، زیرا تمرکز همچنان بر اقتصاد بود.
نظر شما