در حالی که جمهوری اسلامی ایران در مسیر اجرای قانون جدید مجلس شورای اسلامی مبنی بر تعلیق بخشی از همکاری‌های داوطلبانه با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی گام برمی‌دارد، منابع مطلع از سفر قریب‌الوقوع یک هیئت سیاسی از سوی این نهاد بین‌المللی به تهران خبر می‌دهند؛ سفری که نه تنها بدون حضور بازرسان فنی انجام می‌شود، بلکه تمرکز ویژه‌ای بر تنظیم ابعاد سیاسی روابط آینده دارد. این تحرک دیپلماتیک را باید نشانه‌ای روشن از آغاز فصل جدیدی در مناسبات ایران و آژانس دانست؛ فصلی که چارچوب آن نه در وین، بلکه در صحن علنی مجلس شورای اسلامی ترسیم شده است.
طبق گزارش شبکه خبری المیادین به نقل از منابع آگاه، قرار است هفته آینده یک هیئت سیاسی از سوی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به تهران سفر کند. برخلاف مأموریت‌های پیشین، این بار خبری از بازرسان فنی نیست؛ چرا که آنچه روی میز است، دیگر مسئله‌ای صرفاً فنی یا تکنیکی نیست، بلکه پرونده‌ای است با ماهیت سیاسی و راهبردی که مستقیماً به استقلال و امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران گره خورده است.
بر محور شیوه‌نامه جدید همکاری
مذاکرات پیش رو، نه درباره دسترسی به سایت‌ها یا تجهیزات، بلکه بر محور «تعریف شیوه‌نامه جدید همکاری» خواهد بود؛ شیوه‌نامه‌ای که با در نظر گرفتن مصوبه الزام‌آور مجلس شورای اسلامی تدوین خواهد شد. پیش‌زمینه این تحول، مصوبه‌ای است که نمایندگان ملت در واکنش به نقض مکرر تعهدات برجامی از سوی کشورهای غربی تصویب کردند؛ قانونی که به صراحت خواستار تعلیق بخشی از همکاری‌های داوطلبانه فراتر از تعهدات پادمانی با آژانس شده است.
مجلس پاسخ به بدعهدی غرب را کلید زد
قانون جدید مجلس که با عنوان رسمی «طرح اقدام راهبردی برای لغو تحریم‌ها و صیانت از منافع ملت ایران» شناخته می‌شود، ناظر بر بازتعریف روابط ایران با آژانس بر پایه اصل عمل متقابل است. در واقع، مجلس شورای اسلامی با این مصوبه مسیر را برای خروج از چرخه باج‌خواهی‌های فنی- سیاسی غرب هموار و عملاً حق شرط ایران در همکاری‌های بین‌المللی را بازسازی کرده است.
در همین راستا، سخنگوی وزارت خارجه ششم مرداد ماه جاری در پاسخ به پرسش خبرنگاران درباره روابط ایران و آژانس گفت: «ما همچنان طرف موافقت‌نامه‌های پادمان هستیم. با این حال، قرار است شیوه‌نامه‌ای جدید با آژانس تدوین شود که مبنای آن، مصوبه مجلس شورای اسلامی است و برای ما الزام‌آور خواهد بود».
تغییر بازی از سطح فنی به عرصه سیاسی
پذیرش این چارچوب جدید از سوی آژانس نیز به نوعی تأیید شده است. سیدعباس عراقچی، وزیر امور خارجه کشورمان در گفت‌وگو با روزنامه فایننشال تایمز به صراحت اعلام کرده بود: «ما به یک شیوه جدید همکاری با آژانس نیاز داریم. خوشبختانه آن‌ها نیز این را پذیرفته‌اند و قرار است تیمی برای مذاکره درباره این شیوه‌نامه به ایران اعزام کنند».
اعزام این تیم که بنا بر اعلام منابع موثق شامل هیچ گونه بازرس فنی نخواهد بود، نشان از تغییر زمین بازی از سطح فنی به عرصه سیاسی و حاکمیتی دارد؛ جایی که جمهوری اسلامی دیگر نقش «پاسخگو» ندارد، بلکه از جایگاه «تعریف‌کننده» وارد مذاکره می‌شود.
برخلاف گذشته که روابط ایران و آژانس عمدتاً بر اساس مطالبات یک‌جانبه و گزارش‌های بعضاً مغرضانه تنظیم می‌شد، اکنون فصل جدیدی در حال آغاز است. این بار، چارچوب‌ها در تهران نوشته می‌شوند و آژانس برای گفت‌وگو درباره آن‌ها به ایران می‌آید. این تحول را باید نقطه عطفی در بازتعریف مناسبات بین‌المللی ایران در حوزه هسته‌ای دانست؛ تحولی که نشان می‌دهد اراده ملت ایران، تجلی یافته در مصوبه مجلس، بالاتر از فشارهای دیپلماتیک و بازی‌های رسانه‌ای غرب عمل می‌کند.
نظر شما