در شرایطی که تهدیدات فوری نظامی و امنیتی علیه رژیم صهیونیستی در مرزهای جنوبی و شمالی آن کاهش یافته، جبهه‌ای تازه و شاید عمیق‌تر در افکار عمومی جهان علیه این رژیم در حال شکل‌گیری است؛ جبهه‌ای که نه با موشک و پهپاد بلکه با خیزش‌های مدنی، اعتراضات فرهنگی، نشانه‌های زبانی و طرد اجتماعی گسترش یافته و مشروعیت اسرائیل را در سطحی بنیادین زیرسؤال برده است.از تحصن‌های دانشگاهی در قلب اروپا گرفته تا راهپیمایی‌های سراسری در نیم‌کره جنوبی و از حرکت کشتی‌های آزادی به‌سوی غزه تا حتی انتخاب نام نوزادان، نشانه‌های گویای انزجار عمومی جهانی نسبت به رفتارهای رژیم صهیونیستی نمایان شده است.
شاید بی‌دلیل نباشد که در پرتو همین تحولات، رهبر اپوزیسیون اسرائیل به صراحت اعلام کرده: «اسرائیل بی‌آبرو و بی‌حیثیت شده»؛ اعترافی که پژواکی داخلی از همان چیزی است که در عرصه جهانی به‌وضوح در حال وقوع است.
نخستین شنبه آگوست، شهر سیدنی استرالیا شاهد یکی از بزرگ‌ترین راهپیمایی‌های ضدصهیونیستی در سال‌های اخیر بود. این راهپیمایی از مناطق مرکزی شهر آغاز شد و تا میدان تالار شهر پاراماتا ادامه یافت. حضور گسترده شهروندان، به‌ویژه نسل جوان و خانواده‌هایی با کودکان خردسال، نشان از تغییر عمیق در الگوی جمعیتی و نسلیِ همبستگی با مسئله فلسطین داشت.
معترضان با عبور از کنار پل معروف سیدنی، بی‌پروایی خود را در به‌کارگیری شعارهایی آشکارا علیه اسرائیل ـ از جمله «رژیم آپارتاید» و «ناقض سیستماتیک حقوق بشر» ـ به نمایش گذاشتند؛ امری که گویای تحول ملموس در لحن و ابعاد اجتماعی اعتراضات است.
کی‌یر: ۰ – یحیی: ۵۸۳
در سطحی دیگر اما هم‌راستا با این فضا، روند نام‌گذاری نوزادان در غرب نیز به نشانه‌ای از دگرگونی افکار عمومی بدل شده است. بنا بر داده‌های جدید اداره ثبت‌احوال بریتانیا، نام «یحیی» با جهشی کم‌سابقه (۵۸۳ کودک) بالاترین نرخ رشد را در میان نامهای تازه‌ثبت‌شده داشته است.
در نقطه مقابل، در سال گذشته میلادی حتی یک نوزاد هم با نام «کی‌یِر» (Kier)، نخست‌وزیر بریتانیا نام‌گذاری نشده است؛ چهره‌ای که از آغاز جنگ غزه، موضعی آشکارا همسو با تل‌آویو گرفته و اکنون نه‌فقط در نظرسنجی‌ها، بلکه در انتخاب‌های خانوادگی نیز با نوعی طرد فرهنگی مواجه شده است.
در برخی مناطق، خانواده‌های مسلمان و حتی فعالان غیرمسلمان، نام «یحیی» را به یاد یحیی السنوار، رهبر شاخه نظامی و سیاسی حماس بر فرزندان خود نهاده‌اند.
در یکی از خبرسازترین موارد، نوزادی در بیمارستان دانشگاهی لایپزیگ آلمان با نام کامل «یحیی سنوار» نام‌گذاری شد؛ رویدادی که بازتابی گسترده در رسانه‌های غربی یافت. این تصمیم نه صرفاً انتخابی فردی، که در فضای رسانه‌ای غرب، نوعی کنش سیاسی و فرهنگی تلقی شد.تحلیلگران، این نام‌گذاری را نمادی از نفوذ آرمان فلسطین به حوزه خصوصی و خانوادگی دانستند؛ حرکتی معنادار در دل فضای امنیتی و فشارهای ساختاری اروپا از سوی خانواده‌ای که به‌روشنی قصد گرامیداشت نماد مقاومت فلسطینی را داشته‌اند.
نهاد علم در متن ماجرا
دانشگاه‌ها نیز به صحنه‌ای تازه برای این مقاومت فرهنگی بدل شده‌اند. ویدئویی از مراسم دانش‌آموختگی دانشگاه اسکس در بریتانیا در فضای مجازی فراگیر شد؛ جایی که یکی از دانش‌آموختگان، هنگام دریافت مدرک، با فریاد «آزادی برای فلسطین» و به اهتزاز درآوردن چفیه فلسطینی، سالن را به وجد آورد.
واکنش حضار، از جمله کف‌زدن و همراهی لحظه‌ای، نشانه‌ای از همدلی عمومی با این کنش اعتراضی بود. این در حالی است که در همان دانشگاه، دست‌کم چهار دانشجو در ماه‌های اخیر به‌دلیل موضع‌گیری درباره جنگ غزه، با تهدید انضباطی، تعلیق یا احضار مواجه شده‌اند.
نهادهای دانشجویی از فشارهای مشابه در دانشگاه‌های آمریکا، کانادا و استرالیا نیز خبر داده‌اند؛ با این حال، فضای عمومی دانشگاه‌ها به‌گونه‌ای است که کنش‌های اعتراضی نه‌تنها متوقف نشده، بلکه با شکل‌های خلاقانه‌تری ادامه یافته‌اند.
دامنه این نشانه‌ها حتی به دیپلمات‌هایی که سابقاً در اراضی اشغالی فعالیت داشته‌اند هم می‌رسد. به‌عنوان مثال سوند کوهن فون بورگسدورف، سفیر سابق اتحادیه اروپا در سرزمین‌های فلسطینی، به یورونیوز گفته کاربرد دوگانه قوانین بین‌المللی در قبال اقدامات اسرائیل در غزه و کرانه باختری، اعتبار اروپا نزد کشورهای جنوب را خدشه‌دار کرده است؛ همان کشورهایی که اتحادیه اروپا مشتاق به تقویت روابط تجاری با آن‌هاست.
بورگسدورف افزوده است: «متأسفانه جایگاهمان را در جهان از دست داده‌ایم. اگر اکنون با کشورهای جنوب جهان صحبت کنید، همان کشورهایی که خواهان روابط تجاری، منابع اقتصادی، مواد خام و انرژی با آن‌ها هستیم، درک می‌کنید که شکل‌گیری چنین شراکت‌هایی بسیار دشوار شده است».
او یکی از هماهنگ‌کنندگان نامهای بود که در تاریخ ۱۰ جولای از سوی ۲۷ سفیر پیشین اتحادیه اروپا خطاب به سران دولت‌ها و نهادهای اروپایی ارسال شد. این نامه که سپس ۵۸ امضا گرفت، خواستار اقداماتی علیه اسرائیل به‌دلیل وضعیت جاری در غزه و کرانه باختری شد.
فون بورگسدورف گفته است: «از سرعت عمل اروپا در واکنش به تهاجم غیرقانونی روسیه به اوکراین در فوریه ۲۰۲۲ شگفت‌زده شدم. اما آنچه در قبال فلسطین انجام دادیم، واقعاً شرم‌آور بود. ما عملاً چشمانمان را بستیم».مجموع این نشانه‌ها ـ از راهپیمایی‌های میلیونی و گهواره‌های نوزادان تا اعتراضات در مراسم‌های دانشگاهی ـ در کنار بایکوت هنرمندان و ورزشکاران از همکاری با نهادهای حامی اسرائیل، گواهی است بر تحولی آرام اما عمیق در لایه‌های زیرین جوامع غربی.
تحولی که گرچه از سیاست‌های رسمی دولت‌ها فاصله دارد، اما ریشه‌دار و در حال گسترش است. شاید اسرائیل بتواند در میدان نبرد برای مدتی از تهدیدهای مستقیم بکاهد، اما در جبهه افکار عمومی، با چالشی مواجه است که دیگر نمی‌توان آن را نادیده گرفت.
نظر شما