پوتین با اعتماد به نفس همیشگی، مذاکرات را «سازنده» خواند و خواستار رفع «ریشههای بحران» شد؛ اشارهای آشکار به نگرانیهای امنیتی روسیه درباره گسترش ناتو. او حتی با اشاره به تاریخ مشترک آلاسکا، فضا را دوستانه جلوه داد و پیشنهاد دیدار بعدی در مسکو را مطرح کرد. در مقابل، ترامپ مذاکرات را «بسیار موفق» نامید؛ اما اذعان کرد در «نکات کلیدی» توافقی حاصل نشده است. او قول داد با زلنسکی و ناتو رایزنی کند؛ اما زبان بدنش و بیانیه مبهمش، تصویری از سردرگمی را ترسیم کرد. رسانههای غربی، از نیویورکتایمز تا سیانان، این نشست را پیروزی دیپلماتیک پوتین دانستند که توانست بدون دادن امتیازی، دست بالا را حفظ کند. فاکسنیوز نوشت که «پوتین آمد، حرفش را زد و رفت» در حالی که اسکاینیوز از «تحقیر» ترامپ سخن گفت. زلنسکی در واکنشی تند، این دیدار را «پیروزی پوتین» خواند و هشدار داد اوکراین کنار گذاشته شده است. فضای رسانهای، از ایکس تا مطبوعات، پر از گمانهزنی درباره آینده این مذاکرات است؛ اما فعلاً هیچ نشانه روشنی از صلح دیده نمیشود.
هزینههای سنگین غرب برای اوکراین
غرب؛ بهویژه آمریکا، از آغاز جنگ اوکراین در ۲۰۲۲ هزینههای سنگینی برای حمایت از کییف پرداخته است. آمریکا به تنهایی بیش از ۷۵ میلیارد دلار کمک نظامی، مالی و بشردوستانه را به اوکراین اختصاص داده؛ شامل تسلیحات پیشرفتهای مانند موشکهای هیمارس، تانکهای آبرامز و سامانههای پاتریوت. اروپا نیز با بیش از ۱۰۰ میلیارد یورو کمک، از جمله ۵۰ میلیارد یورو از اتحادیه اروپا، در کنار تحریمهای گسترده علیه روسیه، بار اقتصادی سنگینی را تحمل کرده است. این تحریمها؛ بهویژه در حوزه انرژی بهای گزافی برای اروپا داشته؛ قیمت گاز در ۲۰۲۲ تا ۳۰۰ درصد افزایش یافت و آلمان و ایتالیا مجبور به صرف بیش از ۲۰۰ میلیارد یورو برای جایگزینی گاز روسیه شدند. اوکراین هرچند از این حمایتها جان گرفته؛ اما با تخریب ۶۰ درصد زیرساختهایش و آوارگی ۸ میلیون نفر، بیشترین هزینه انسانی را پرداخته است. این حجم از کمکها، آمریکا را به تصمیمگیر اصلی در ناتو تبدیل کرده؛ اما در داخل، ۷۲ درصد آمریکاییها طبق نظرسنجی پیو معتقدند این هزینهها به اقتصادشان ضربه زده است. اروپا نیز با وجود وابستگی به رهبری آمریکا، به دلیل اختلافات داخلی و فشار اقتصادی، در حال بررسی گزینههای مستقلتر مانند تقویت بودجه دفاعی یا حتی ایده ارتش اروپایی است.
چشمانداز آینده: اقتصاد به جای جنگ؟
نشست آلاسکا هرچند بدون نتیجه ملموس، زمین بازی را تغییر داده است. پوتین با نمایش اقتدار، توپ را به زمین غرب انداخته و منتظر واکنش زلنسکی و ناتو است. ترامپ که به دنبال برد سیاسی داخلی است، احتمالاً به مذاکرات ادامه خواهد داد؛ اما سردرگمیاش در برابر پوتین نشان داد بدون هماهنگی با اروپا و اوکراین راه به جایی نمیبرد. دو ایده اقتصادی بزرگ میتواند این بنبست را بشکند. نخست، پروژه «اتوبان صلح انرژی»، یک شبکه عظیم انرژی سبز که از اوکراین آغاز و به اروپا متصل شود. این پروژه با سرمایهگذاری شرکتهای اروپایی و آمریکایی، اوکراین را به هاب انرژی پاک تبدیل و اقتصادش را بازسازی میکند و به اروپا انرژی پایدار میدهد. روسیه نیز میتواند با مشارکت در بخشی از پروژه، مانند انتقال برق از خاکش، انگیزهای برای عقبنشینی از اوکراین پیدا کند. دوم، قراردادهای عناصر کمیاب که اوکراین و روسیه را به زنجیره تأمین لیتیوم، نیکل و کبالت برای اروپا وصل میکند. این پروژه با سود کلان برای اروپا و اوکراین میتواند تنشها را کاهش دهد و به پوتین راه خروجی آبرومند بدهد. هر دو ایده، با گره زدن منافع اقتصادی میتوانند صلحی پایدار بسازند به شرطی که ترامپ بتواند زلنسکی و اروپا را با تضمینهای امنیتی و اقتصادی راضی کند. ترکیه یا هند میتوانند بهعنوان میانجی، اعتماد لازم را ایجاد کنند؛ اما خطر اصلی، اختلافات داخلی اروپا و مقاومت اوکراین بوده که ممکن است این ایدهها را به حاشیه ببرد. آینده به این بستگی دارد که ترامپ چگونه میان نمایش داخلی و دیپلماسی جهانی تعادل برقرار میکند.
نظر شما