مثلثی وجود دارد به نام «ایده، تجربه و واقعیت». ما از ایده انقلاب اسلامی در سال ۱۳۵۷ آغاز کردیم و در طول بیش از ۴۰سال، تاریخی پر از فراز و فرود، قوت‌ها و ضعف‌ها، آسیب‌ها و تهدیدها و چه داخلی و چه بین‌المللی را تجربه کردیم. آنچه از آن ایده و آن تجربه تاریخی برای ما به میراث مانده، نظام مقدس اسلامی است؛ حاصل ایده، تجربه و واقعیت مردم ایران ‌زمین.
یکی از مهم‌ترین تجربه‌های تاریخ‌ساز در این مسیر تاریخی، پایبندی مردم ایران به هویت ملی، تمامیت ارضی و استقلال کشور است؛ استقلالی که حوزه‌های سیاسی، فرهنگی و اقتصادی را در برمی‌گیرد. در عرصه سیاسی مردم توانسته‌اند به خوبی نقش‌آفرینی کنند، اما در حوزه‌های فرهنگی و اقتصادی شرایط پیچیده‌تر است. نمونه بارز استقامت مردم در دوران دفاع مقدس رقم خورد؛ با تکیه بر ولایت فقیه، ایثارگری و جانبازی، کشور حفظ شد و با وجود تهدیدهای گسترده، حتی در طول مذاکرات حساس بین‌المللی، مردم خود پیشقدم شدند. رهبر معظم انقلاب این تجربه تاریخی را به یک راهبرد کلان تبدیل کردند؛ «اتحاد مقدس ملی».
این اتحاد سه لایه دارد: اول، اتحاد میان مردم و رهبری و سه قوه؛ دوم، اتحاد میان مردم و نظام سیاسی و سوم، اتحاد میان مردم. حتی کسانی که در خارج از کشور با نظام سیاسی اختلاف داشتند، در دفاع از ایران در کنار ملت ایستادند و نظام را تأیید کردند؛ این یعنی ایران، تنها با هوا حفظ نمی‌شود، بلکه با استقامت مردم و دفاع از اصول سیاسی و امنیت ملی حفظ می‌شود. اما حفظ این اتحاد مقدس مستلزم پویایی و انعطاف‌پذیری در چارچوب اصول انقلاب است. «من همیشه انقلابی» یعنی حرکت دائم، پاسخ به مسائل جدید و حفظ مبانی انقلاب؛ معنویتی که عدالت، مردم‌سالاری دینی، مبارزه با فساد و استقلال را محور خود قرار داده است. اصلاح و نقد در جامعه تنها در صورتی مؤثر است که این اصول اولیه زیر سؤال نرود.
این همان نکته‌ای است که رهبر معظم انقلاب به دقت و به درستی به آن اشاره کردند: «بعضی ممکن است در مسائل گوناگون نظرات مختلفی داشته باشند؛ هیچ اشکالی ندارد، [اما] اهل فکر توجه کنند که ارائه‌ یک فکر نو که مکمل موجودی ملت ایران باشد، فرق دارد با تخریب کردن، با اهانت کردن. مبانی جمهوری اسلامی را تخریب نکنند. همین مبانی است که این ملت را این‌ جور رشد داده، این کشور را این‌ جور بالا آورده، این قدرت را به این ملت بخشیده؛ همین مبانی است. [اگر] این مبانی را می‌خواهند تکمیل کنند، اضافه کنند، اصلاح کنند، اشکالی ندارد، لکن تخریب نباید کرد؛ تخریب، خواست دشمن است».
یکی دیگر از نقاط کلیدی در موضوع اتحاد ملی، زبان گفت‌وگو در جریان‌های سیاسی است. زبان سیاسی نباید طلبکارانه، از بالا به پایین و متکبرانه باشد؛ بلکه باید مبتنی بر عقلانیت، مدارا، اقناع و وحدت باشد. جریان‌های سیاسی باید زبان خود را با حفظ اصول انقلاب به‌روز کنند تا پاسخگوی شرایط کنونی جامعه باشند. این به‌روزسازی می‌تواند جزئی از همین «تکمیل، اضافه یا اصلاح کردن» مبانی جمهوری اسلامی باشد. تبیین دفاع مقدس نیز اهمیت ویژه‌ای دارد. باید موفقیت مردم و سربازان وطن، حکمت‌آفرینی رهبری معظم و نعمت حفظ ایران و یکپارچگی ملی، به صورت جامع و مستدل تبیین شود. این اقدام مانع اختلافات و گزیده‌گویی‌های سیاسی می‌شود و زبان تفرقه را کاهش می‌دهد.
علاوه بر همه البته کارگزاران نظام هم باید توجه ویژه‌ای به معیشت و اقتصاد مردم داشته باشند؛ زیرا نجابت و فداکاری ملت ایران، پاسخ مناسب و مدیریت درست اقتصادی را می‌طلبد. این مدیریت اقتصادی، در عین حفظ آمادگی‌های دفاعی و واکنش‌های سریع، نباید زندگی مردم را دچار اختلال کند. اعتمادسازی وجه دیگری از همین موضوع است. مردم باید بدانند جمهوری اسلامی برنامه مشخصی در دو میدان دیپلماسی و میدان دفاع، علم و دین دارد و از کوچک‌ترین منافع ملی کوتاه نخواهد آمد. این اطمینان، بخشی از اصول پایدار نظام است و تداوم آن، تضمین‌کننده اتحاد و پویایی جامعه خواهد بود.