پارک ملی گلستان بزرگ‌ترین و قدیمی‌ترین پارک ملی کشور در حوزه سرزمینی شهرستان گالیکش در شرق استان گلستان است که بخشی از آن در خراسان شمالی و استان سمنان نیز قرار دارد و بخش وسیعی از زیستگاه‌ها، اکوسیستم‌ها و رویشگاه‌های تپه ماهوری با عناصر شاخص ایرانی تورانی مانند درخت تاغ، گونه آهوی ایرانی، قوچ و میش، رویشگاه‌های هیرکانی با عناصری مانند درخت راش، گونه جانوری مرال و زیستگاه‌های کوهستانی با عناصری مانند درخت ارس و گونه‌های پلنگ ایرانی و کل و بز است.
اما با این اوصاف، پارک ملی گلستان از یک مشکل اساسی و آن هم کمبود محیط‌بان رنج می‌برد که این مسئله حفاظت از آن را با چالش‌های جدی مواجه کرده و به دلیل نبود نیروی کافی عرصه را بر شکارچیان غیرمجاز نیز تا حدودی باز گذاشته است به طوری که در سال جاری دو نفر از محیط‌بانان غیور این پارک در درگیری با این افراد به شهادت رسیدند.
کمبود محیط‌بان، مهم‌ترین مسئله
مدیر پارک ملی گلستان نیز با تأیید اینکه مهم‌ترین مسئله ما در این مجموعه در حال حاضر کمبود نیروی انسانی و فقر نیروی محیط‌بان است، می‌گوید: پارک ملی گلستان حدود ۹۲هزار هکتار مساحت دارد و به دلیل آنکه در اطراف آن هیچ گونه حصار و مانعی وجود ندارد شکارچیان غیرمجاز از هر نقطه آن امکان ورود به پارک را دارند.احمد رادمان در ادامه گفت‌وگو با خبرنگار قدس می‌افزاید: در پارکی با این مساحت تنها ۱۳ پاسگاه محیط‌بانی وجود دارد به طوری که فاصله هر پاسگاه تا نقطه بعدی ۲۰ کیلومتر است و به دلیل کمبود نیرو این گونه نیست که مثل مرزبانی همیشه نیروی محیط‌بانی بر ورود و خروج افراد نظارت داشته باشد البته این مسئله محدود به پارک ملی گلستان نیست و در همه فضاهای وابسته به محیط زیست و مشابه این پارک در سطح کشور وجود دارد.
وی با بیان اینکه با تعداد بسیار معدود محیط‌بان در حال محافظت از پارک ملی گلستان هستیم، خاطرنشان می‌کند: اگرچه فعلاً کمبود نیرو در این باره را تا حدودی با نیروهای همیار محیط‌بان جبران کرده‌ایم که البته این نیروها فاقد هر گونه سلاح برای مقابله با شکارچیان غیرمجاز هستند اما با همه این موارد نیز باز هم از میزان سرانه استاندارد محیط‌بان بسیار پایین‌تر هستیم، از این رو شکارچیان از این مسئله سوءاستفاده می‌کنند.
رادمان ادامه می‌دهد: طبق سرانه استاندارد، پارک ملی گلستان باید ۱۰۵ نیروی محیط‌بان داشته باشد اما در حال حاضر تنها ۳۲ نیروی محیط‌بان یعنی با ۳۰ درصد نیرو وظیفه حراست و محافظت از پارک انجام می‌شود که این موضوع جای تأمل دارد. با وجود اینکه در دهه‌های اخیر موضوع کمبود نیرو مطرح شده اما تاکنون هیچ اتفاقی به منظور حل این مسئله رخ نداده است.
مصوبه‌ای که عملیاتی نشد
مدیر پارک ملی گلستان می‌افزاید: از سال ۱۳۹۷ مصوب شد تا ۱۰ سال و به طور سالیانه ۳۰۰ محیط‌بان در کل کشور جذب و استخدام شوند تا در مجموع با حضور این ۳هزار نفر مشکل کمبود محیط‌بان در نقاط مختلف برطرف شود که البته این پیش‌بینی با تعداد نیروهای بازنشسته محیط‌بان هم مطابقت داشت اما عملاً این استخدام‌ها هم صورت نگرفت و کمبود نیروهای بازنشسته جبران نشد.
وی با بیان اینکه از سال ۱۳۸۸ در محیط زیست مشغول است و این مسئله بارها از سوی دولت‌های مختلف فقط مطرح شده و برای آن اقدام خاصی صورت نگرفته است، می‌گوید: با اطمینان اعلام می‌کنم این کمبود نیرو حتی در آینده هم وجود خواهد داشت. رادمان تصریح می‌کند: در آخرین استخدامی محیط زیست و طبق آنچه در دفترچه استخدامی اعلام شده ۶نیروی محیط‌بان باید به پارک ملی گلستان اضافه می‌شدند که تاکنون تنها چهار نفر به این پارک معرفی شدند که با شهادت دو محیط‌بان در سال جاری یعنی دو نفر به مجموعه‌های حراست از این پارک اضافه شدند که با احتمال بازنشستگی تعدادی از نیروهای محیط‌بان در سال جاری عملاً هیچ گونه اتفاقی درباره جبران کمبود نیرو رخ نداده است. همچنین در آزمون استخدامی امسال نیز که در شهریور ماه برگزار خواهد شد چهار محیط‌بان برای این مجموعه در نظر گرفته شده که مشخص نیست چه تاریخی این افراد به پارک ملی گلستان ورود خواهند داشت.
وی با اشاره به اینکه این مجموعه ۳۰ نیروی همیار محیط‌بان نیز دارد که هیچ گونه وجهه قانونی برای محافظت از پارک نداشته و صرفاً در برخی فعالیت‌های جانبی مشارکت دارند، می‌افزاید: از اردیبهشت امسال ۲۵نفر از آن‌ها با عنوان نیروی آتشبان با اداره کل محیط زیست استان گلستان از طریق شرکت‌های انتظام‌آور قرارداد بستند که همراه محیط‌بانی که اخیراً به شهادت رسید دو نیروی آتشبان نیز حضور داشته‌اند اما به دلیل اینکه اسلحه و وسیله دفاعی نداشتند در این درگیری نتوانستند اقدام خاصی انجام دهند. رادمان با بیان اینکه افزون بر ۳۰روستا در حاشیه این پارک قرار دارد که احتمال وجود اسلحه شکاری در برخی از منازل این روستایی‌ها هست، ادامه می‌دهد: از سال ۱۳۹۷ تاکنون سه محیط‌بان در پارک ملی گلستان به شهادت رسیده‌اند به طوری که در آذر سال ۱۳۹۷ یک نفر و در اردیبهشت و مرداد ماه امسال نیز دو نفر توسط شکارچیان غیرمجاز به شهادت رسیده‌اند.
نبود حمایت قضایی و فرسودگی تجهیزات
وی که عنوان می‌کند کمتر از یک سال است که در این مجموعه حضور دارد و کار هنوز به طور کامل دستش نیامده، پس از کمبود نیروی انسانی، مهم‌ترین مشکل بعدی محیط‌بانان را نبود حمایت قاطع قضایی از آن‌ها دانسته و می‌افزاید: اگر برخورد جدی و سریع با شکارچیان غیرمجاز که اقدام به شهادت رساندن محیط‌بانان می‌کنند صورت می‌گرفت از وقوع این گونه حوادث تا حدود زیادی جلوگیری می‌شد زیرا هنوز رأی قضایی فردی که در سال ۱۳۹۷ اقدام به شهادت محیط‌بان پارک ملی گلستان کرد صادر نشده و درگیر احکام قسامه بوده که به نوعی این موضوع موجب ناامیدی و سرخوردگی محیط‌بانان شده است. از طرفی بسیاری از قوانین مرتبط با حمل و استفاده سلاح توسط محیط‌بانان باید اصلاح شوند تا این افراد در مواجهه با افراد خاطی از قدرت عمل برخوردار باشند و صرفاً این اسلحه به معنای یک چوب دستی در اختیار محیط‌بان نباشد.
رادمان مسئله بعدی که در این پارک خودنمایی می‌کند را کمبود امکانات و تجهیزات کافی دانسته و خاطرنشان می‌کند: بخش عمده‌ای از موتورها و خودروهای گشت‌زنی این مجموعه فرسوده شده‌اند و تجهیزات انفرادی محیط‌بانان نیز دچار مسائل و کمبودهای زیادی بوده و لازم است به صورت جدی در این باره اقدامی از سوی نهادهای بالادستی برای تأمین اعتبار برای نوسازی ناوگان حمل و نقل این مجموعه از جمله تعمیرات ماشین‌آلات و تجهیزات پاسگاه‌ها صورت بگیرد. وی ادامه می‌دهد: جاده میان‌گذر که از وسط پارک ملی گلستان عبور می‌کند آسیب‌های زیادی به این مجموعه وارد می‌کند به طوری که گردشگران و همچنین ساکنان استان‌های شمالی که از این محل تردد می‌کنند از نظر ایجاد زباله، آسیب به حیات وحش از طریق شکارهای غیرمجاز و همچنین برخی تصادفات جاده‌ای، ایجاد آتش‌سوزی‌های متعدد، قطع درختان و برداشت چوب خسارت‌های جبران‌ناپذیری به این ثروت خدادادی می‌زنند که توصیه ما به افراد بومی و همچنین گردشگران رعایت حقوق مناطقی نظیر این پارک است.
نظر شما