مسعود پزشکیان، رئیسجمهور، بیست و هفتم ماه گذشته در اجلاس رؤسای آموزشوپرورش کشور در اردوگاه شهید باهنر تهران گفته بود: «چگونه ممکن است کیفیت آموزش در برخی مدارس پایین باشد، در حالی که همه مردم میخواهند فرزندشان خوب آموزش ببیند؟ کافی است با خانوادهها ارتباط برقرار کنیم؛ آنگاه حاضر میشوند از داشتههای خود بگذرند و کمک کنند بچههایشان آموزش بهتری ببینند. چهبسیار خانوادههایی که برای ساخت مدرسه فرزندشان حتی کارگری کردند. برای حل مشکلات باید با سختیها روبهرو شد؛ هیچکس در ناز و نعمت به جایی نمیرسد و باید سختیها را به جان خرید.
چرا باید مدارس متفاوت داشته باشیم و برخی اعلام کنند سقف شهریه ۱۶۰میلیون تومان است؟ این یعنی حتی بیش از این مبلغ هم دریافت میشود، این وضعیت، بیعدالتی محض است. ما در جامعهای زندگی میکنیم که پولدارها حاضر نیستند فرزند خود را به برخی مدارس بفرستند؛ چرا نمیتوانیم مدارسی ایجاد کنیم که آنها آرزو داشته باشند فرزندشان در آنجا تحصیل کند؟».پیش از این نیز رهبر معظم انقلاب، حضرت آیتالله العظمی خامنهای سیزدهم اردیبهشت ۹۲ در دیدار جمعی از معلمان و فرهنگیان سراسر کشور فرموده بودند: «نباید جوری باشد در کشور که وقتی گفته میشود مدرسه دولتی، اولین چیزی که مقابل انسان نقش میبندد، ضعف مدرسه است. وقتی به مدرسه دولتی کماعتنایی کنیم، معنایش این است که اگر کسی بنیه مالیاش آنقدر نبود که بتواند در مدرسهای که شهریه میگیرد ثبتنام کند، ناچار است که تن به ضعف بدهد؛ یعنی کسی که بنیه مالی ندارد، بنیه علمی هم نداشته باشد . این بیعدالتی محض است و به هیچ وجه قابل قبول نیست».در گفتوگو با وزیر آموزشوپرورش از وی درباره راهکارهای این وزارتخانه در راستای ایجاد عدالت آموزشی و چگونگی ارتقای کیفیت مدارس دولتی پرسیدهایم.
گفتوگوی ما با علیرضا کاظمی را بخوانید.
آقای وزیر؛ مردم این روزها با توجه به وضعیت اقتصادی کشور از شهریه سنگین مدارس غیردولتی و افزایش چشمگیر هر ساله آن گلایه دارند و آن را غیرمنطقی میدانند، بهویژه اینکه به دلیل برخی شرایط مدارس دولتی، ناگزیر از ثبتنام در مدارس غیرانتفاعی هستند. شهریه این نوع مدارس بر چه اساسی تعیین میشود و وزارت آموزش و پرورش چگونه بر آن نظارت دارد؟
شهریه مدارس غیرانتفاعی توسط شورای نظارت بر مدارس غیردولتی و بر مبنای الگو و معیارهایی که آنها تدوین کردهاند تعیین و به مدارس ابلاغ میشود. پس از آن هم توسط بازرسان ما و سامانهای که طراحیشده بر اجرای دقیق آن نظارت صورت میگیرد که تخلفی از این نرخها صورت نگیرد.
طبیعی است مدارس با توجه به امکانات، ظرفیت و خدمات آموزشی که ارائه میدهند نمیتوانند شهریه یکسانی داشته باشند. اجاره و هزینههای مدرسهای که ۲هزار متر فضا دارد با مدرسهای که ۵۰۰متر فضا در اختیار دارد متفاوت است. همینطور مدرسهای که امکانات خوب آزمایشگاهی، ورزشی و یا نمازخانه دارد شهریهاش با مدرسهای که این امکانات را ندارد متفاوت است. ولی ما برای شهریه مدارس غیردولتی در تمام مقاطع یک سقف و یک کف شهریه داریم.البته همزمان براساس همان معیارها و ضوابط بر فعالیتهای آموزشی، فرهنگی و تربیتی آنها نیز نظارت جدی انجام میگیرد.
البته در گزارشهای بازرسان موارد تخلف در مورد شهریهها هم زیاد است که برای این مدارس پرونده تشکیلشده و با آنها برخورد خواهد شد و این پروندهها به شورای راهبردی، برنامهریزی و نظارت مرکزی مدارس و مراکز آموزشی و پرورشی غیردولتی و شورای نظارت استان ارجاع دادهشده و مورد رسیدگی قرار میگیرد.
یعنی شما انتقاد آقای رئیسجمهور درخصوص گرانی آموزش و اینکه مدارسی با شهریههای ۱۷۰-۱۶۰ میلیونی داریم که فقط قشر پولدار میتوانند از امکانات و سطح بالای آموزشی آنها استفاده کنند را وارد نمیدانید؟
آقای رئیسجمهور از منظر دیگری موضوع را مطرح میکند. اصلاً انتقاد آقای پزشکیان به شهریهها نیست. رئیسجمهور میگوید چرا مدارس دولتی ما در سطح مدارسی که شهریههای چند دهمیلیونی یا بهقول شما ۱۷۰-۱۶۰ میلیونی میگیرند، نباشند.آقای پزشکیان اعتقاد دارد باید کاری کنیم مدارس دولتی ما به سطح آن مدارس غیردولتی برسند تا کشور از یک عدالت آموزشی برخوردار باشد.
آیا این انتظار غیرواقعی و نشدنی نیست، آیا دولت و وزارت آموزش و پرورش توان مالی برای تقویت مدارس دولتی و تجهیز آنها تا این سطح را دارد، درحالیکه هنوز با معضل مدارس کانکسی و دو شیفته و ردههای فشرده مواجهیم؟
اگر ما از قبل شروع میکردیم مطمئن باشید از مدارس غیردولتی جلو هم میزدیم. اگر با این همتی که دولت چهاردهم دارد و بهکار گرفته و کارهایی که انجام داده، ۲۰ سال پیش حرکت را آغاز میکردیم الان از مدارس غیردولتی جلوتر بودیم.امکانات، تجهیزات و وسعت فضاهای آموزشی بخش دولتی ما ۱۰۰ درصد از مدارس غیردولتی بیشتر و قویتر است. کجا در مدارس غیردولتی مدارس ۱۲ کلاسه با این حجم از امکانات سختافزاری را داریم، ولی خب این امکانات و فضاها فرسوده شده است، به دلیل اینکه نتوانستهایم از آنها پشتیبانی کنیم و آنها را بهروز نگهداریم.
شما در دوره خودتان چه اقداماتی در این حوزه انجام دادهاید؛ همان همتی که میگویید در این دولت بهکار گرفتهشده است؟
بیایید گزارشهای ما را رصد کنید تا متوجه شوید.
مهمترین آنها را تیتروار برای ما بگویید.
همین حالا در راستای نهضت توسعه عدالت آموزشی بیش از ۷هزارو۴۰۰ پروژه آموزشی در مناطق مختلف کشور در دست گرفتهایم. درحال حذف افزونبر هزار مدرسه کانکسی و به همین تعداد مدرسه سنگی هستیم. مدارس جدیدی را که میسازیم با بهترین و بالاترین استانداردهای آموزشی تجهیز میکنیم.
کیفیتبخشی آموزشوپرورش را در یک پروژه آموزشی برای تمام معلمان دنبال میکنیم. من نه، خود رئیسجمهور شخصاً این موضوع را دنبال میکند و این طرح خود آقای پزشکیان است که با اولویت اجرا میشود.
همین حالا ۲هزارو۴۰۰ پروژه داریم که افتتاح میشود. شما بررسی کنید در چند دهه اخیر چه وقت آموزش و پرورش توانسته این تعداد مدرسه را در یک سال افتتاح کند.
اما مشکل مدارس دولتی که بر کیفیت آموزش آنها اثر میگذارد ردههای ۳۰ تا گاه ۴۰ نفری و بیشتر است؛ پس چرا این معضل حل نمیشود؟
این کلاسها و مدارس هم دارد کم میشود؛ ما نظام مسائل فضاهای آموزشی را در هفت بخش شامل مدارس کانکسی، مدارس نیمهتمام، مدارس تراکم بالای ۳۵ نفر و... دستهبندی کردهایم؛ مطمئن باشید این مدارس امسال کاهش پیدا میکند.
عدالت آموزشی را برای کل کشور دیدهایم، این موضوع را دنبال میکنیم و تلاش داریم مناطق محروم با سرعت بیشتر ارتقا پیدا کنند. ما همان سطح استاندارد و خدماتی را که مثلاً برای مدارس تهران دیدهایم و تأمین میکنیم برای مدارس سیستان و بلوچستان هم تدارک میبینیم و بهترین تجهیزات استاندارد را در مدارس آن منطقه و دیگر مناطق محروم کشور هم میبینیم. همان آموزشی که برای معلمان کلانشهرها وجود دارد برای معلمان مناطق محروم هم عرضه میشود، ضمن اینکه به این مناطق به لحاظ عقبماندگی که دارند توجه بسیار ویژهتری داریم.
نظر شما