باوجود این، در حالی‌که نشست ترامپ و پوتین در آلاسکا نوید آب شدن یخ‌های بین دو طرف را می‌داد اما تحولات اخیر پرسش‌هایی را درباره مسیر این درگیری ایجاد کرده است: آیا این جنگ وارد فاز تازه و شدیدتری شده است؟ مروری بر اقدامات ناتو و اتحادیه اروپا که خود مقدمه‌ای برای واکنش‌های شدید روسیه شده نشان می‌دهد غربی‌ها بدشان نمی‌آید اوضاع در اوکراین شدت بیشتری بگیرد.
افزایش حمایت اروپا و وعده‌های نظامی پرابهام
کشورهای اروپایی در سال ۲۰۲۵ حمایت نظامی از اوکراین را افزایش داده‌اند و تعهدات مالی آن‌ها به حدود ۳۵ تا ۴۰ میلیارد دلار رسیده است، در حالی که کل کمک‌های سال ۲۰۲۴ حدود ۵۰ میلیارد دلار بود. این افزایش ظاهراً برای جبران کاهش نقش ایالات متحده تحت دولت دونالد ترامپ است که به جای کمک‌های مستقیم، به فروش محدود تسلیحات بسنده کرده است. اما این نمایش سخاوت اروپایی سؤالاتی را برمی‌انگیزد: آیا این حمایت‌ها واقعاً برای دفاع از اوکراین است یا بخشی از یک بازی قدرت بزرگ‌تر برای گسترش نفوذ ناتو در شرق اروپا؟بحث اعزام نیروهای زمینی اروپایی، به‌ویژه از سوی فرانسه و بریتانیا، به‌عنوان تضمین امنیتی پس از آتش‌بس مطرح شده است. امانوئل مکرون، رئیس‌جمهور فرانسه حتی هشدار داده نیروهای اروپایی در صورت حمله روسیه، پاسخ خواهند داد. اما این وعده‌ها که با احتیاط کشورهای دیگر مانند آلمان و ایتالیا همراه شده، بیشتر شبیه ژست‌های سیاسی برای نمایش قدرت ناتو به نظر می‌رسد تا یک تعهد واقعی. این رویکرد مبهم که بدون شفافیت در مورد اهداف و پیامدها مطرح می‌شود، می‌تواند تنش‌ها را تشدید کند و اوکراین را به‌عنوان میدانی برای رقابت‌های غربی به‌کار گیرد.
حمله گسترده به کی‌یف؛ نمایش قدرت یا استراتژی جدید؟
در ۲۸ آگوست ۲۰۲۵، روسیه یکی از بزرگ‌ترین حملات هوایی خود را با ۶۲۹ پهپاد و موشک، از جمله پهپادهای شاهد و موشک‌های بالستیک KN-۲۳ کره شمالی، علیه کی‌یف انجام داد. این حمله که به ساختمان اصلی دولت اوکراین اصابت کرد و دست‌کم هشت کشته، از جمله یک کودک بر جا گذاشت، توجه جهان را جلب کرد. ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهور اوکراین این اقدام را محکوم کرد و خواستار تحریم‌های بین‌المللی شد. این حمله که برای نخستین بار مستقیماً قلب سیاسی اوکراین را هدف قرار داد، می‌تواند نشانه‌ای از تغییر تاکتیک‌های روسیه برای فشار بر رهبری و زیرساخت‌های اوکراین باشد یا شاید تلاشی برای پاسخ به افزایش دخالت‌های غرب.
خط و نشان پوتین
ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه در واکنش به بحث‌های اعزام نیروهای ناتو، آن‌ها را «اهداف مشروع» خواند و از «پیامدهای فاجعه‌بار» سخن گفت. او پیش‌تر در فوریه ۲۰۲۴ نیز تهدیدهای مشابهی از جمله اشاره به درگیری هسته‌ای مطرح کرده بود. این اظهارات بخشی از راهبرد روسیه برای جلوگیری از پیوستن اوکراین به ناتو و حفظ نفوذ خود در مناطق اشغالی است. برخلاف آنچه غرب اغلب به‌عنوان تهدید توخالی تصویر می‌کند، این مواضع نشان‌دهنده عزم روسیه برای دفاع از منافع خود در برابر آنچه مسکو به‌عنوان تجاوز ناتو می‌بیند، است.
همزمان دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور ایالات متحده درباره «از دست دادن» روسیه و هند ابراز نگرانی کرده است. اشاره ترامپ به ارتباطات گسترده روسیه با چین و هند است که غرب را در تلاش برای منزوی کردن روسیه ناکام گذاشته و عملاً شکست استراتژی‌های تحریمی ناتو و ایالات متحده را به رخ می‌کشد.
با وجود این تحولات، اما شاید بتوان اوضاع را به نحو دیگری هم تحلیل کرد، به‌ویژه وقتی این پرسش را مطرح کنیم که «ممکن است مواضع شدید مسکو در یک هفته گذشته تلاشی برای منصرف کردن غرب از ورود به فاز جدیدی در جنگ باشد؟» این یک واقعیت است که پایان جنگ، مطلوب روسیه است و فرصتی به پوتین می‌دهد تا اصلاحاتی را که پس از فروپاشی شوروی آغاز کرده بود، ادامه دهد.
با این نگاه، حمله به کی‌یف می‌تواند تلاشی برای بازدارندگی غرب از تشدید دخالت‌ها باشد. سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه تأکید کرده هرگونه توافق صلح باید آرمان‌های ناتو اوکراین را رد کند و «واقعیت‌های جدید سرزمینی» را به رسمیت بشناسد. این حمله، در کنار تهدیدهای پوتین، می‌تواند پیامی به غرب باشد که افزایش حمایت نظامی یا بحث نیروهای زمینی بدون پاسخ نخواهد ماند. این اقدامات در راستای اهداف همیشگی روسیه قرار دارند، نه لزوماً نشانه‌ای از تغییر استراتژیک.
وعده‌های توخالی ناتو
بحث اعزام نیروهای اروپایی بیشتر به سناریوهای پس از آتش‌بس مربوط است تا اقدام فوری. بسیاری از اعضای ناتو، از جمله آلمان و بریتانیا، به صراحت اعزام نیروهای رزمی را رد کرده‌اند. این نشان می‌دهد ناتو با وجود لفاظی‌های پرطمطراق، تمایلی به درگیری مستقیم ندارد و ترجیح می‌دهد اوکراین را به‌عنوان سپر دفاعی خود در برابر روسیه نگه دارد، رویکردی که می‌تواند به طولانی شدن جنگ منجر شود، بدون اینکه نتیجه ملموسی برای اوکراین داشته باشد.
این تحولات تصویری پیچیده ارائه می‌دهند. حمله بی‌سابقه به مقر دولتی کی‌یف و افزایش حمایت‌های اروپا، از جمله بحث نیروهای زمینی، نشان‌دهنده تشدیدی است که می‌تواند به فاز جدیدی منجر شود. این اقدامات، همراه با اظهارات ترامپ درباره صلح سریع و نگرانی از روابط روسیه با هند و چین، حاکی از تغییر احتمالی در پویایی‌های جنگ است. به نظر من، هدف قرار دادن قلب سیاسی اوکراین توسط روسیه و آمادگی اروپا برای نقش فعال‌تر، می‌تواند نشانه‌ای از افزایش مخاطرات باشد.
لحظه‌ای حساس در جنگ اوکراین
می‌توان چنین گفت که جنگ در آستانه یک فاز جدید قرار دارد، اما هنوز به‌طور کامل به آن وارد نشده است. اگر اعزام نیروهای اروپایی به واقعیت بپیوندد یا حملات روسیه به زیرساخت‌های سیاسی اوکراین شدت یابد، می‌توان گفت فاز جدیدی آغاز شده است. اما در حال حاضر، این یک نقطه عطف حساس است که می‌تواند به هر سمتی حرکت کند.
جنگ در اوکراین در لحظه‌ای حساس قرار دارد، جایی که تشدید حملات، افزایش حمایت‌های اروپا، و تغییر مواضع ایالات متحده پرسش‌هایی درباره آینده ایجاد کرده است. حمله به کی‌یف و بحث نیروهای زمینی نشان‌دهنده مخاطراتی بالاتر است، اما این اقدامات هنوز در چارچوب اهداف قبلی طرفین قرار دارند. غرب و ناتو با سیاست‌هایی که بیشتر نمایشی است تا عملی، اوکراین را در خط مقدم نگه داشته‌اند، در حالی که روسیه با اقدامات خود به دنبال حفظ منافعش است. آینده این درگیری به تصمیمات آینده، از جمله مذاکرات صلح و میزان تعهد واقعی اروپا بستگی دارد. آیا این نقطه عطف به فاز جدیدی منجر خواهد شد؟ تنها زمان پاسخ خواهد داد.
نظر شما