عشقی که بر زبان و بر جان جاری است. هر دل، هر قلم، هر رنگ و هر نغمه‌ای راهی برای ابراز این مهر بی‌پایان یافته است. برخی با دعا، برخی با شعر و برخی با هنر، این عشق را به تصویر کشیده‌اند. در میان این عاشقان، نام استاد محمود فرشچیان می‌درخشد. هنرمندی که با هر ضربه قلم‌مو، روحی را بر بوم می‌دمید. آثار او روایت‌هایی لطیف از لحظات قدسی‌اند، لحظاتی که پیامبر اکرم(ص) در آن‌ها با آسمان سخن گفت، با وحی همنفس شد و با نور، راه بشر را روشن کرد. در روزهایی که عطر ولادت پیامبر(ص) در فضا پیچیده، به بازخوانی سه اثر نفیس و درخشان از استاد فرشچیان با مضمون پیامبر اکرم(ص) در موزه آستان قدس رضوی می‌پردازیم.
مکاشفه‌ای در نور
در تالار آثار استاد فرشچیان، یکی از تابلوهایی که بیش از همه چشم‌ها را به خود می‌خواند، «آسمان چهارم» است. اثری که مکاشفه‌ای بصری است از واقعه معراج پیامبر اسلام(ص). این اثر در سال ۱۳۹۴ خلق و یک سال بعد، به موزه آستان قدس رضوی اهدا شد. در این تابلو، پیامبر اکرم(ص) در لحظه‌ای سرشار از نور و معنویت، از آسمان چهارم عروج می‌کند. فرشتگان مقرب در اطراف او حلقه زده‌اند، انگار که در حال سرودن نغمه‌ای آسمانی‌اند. رنگ‌ها در این اثر، شبیه به واژه‌اند، واژه‌هایی که غزل می‌خوانند و حماسه می‌سرایند. خطوط مثل نسیم حرکت دارند و نور در سراسر تابلو جاری است. تکنیک آکریلیک در دستان استاد فرشچیان به ابزاری برای خلق خیال بدل شده است. نگارگری ایرانی با لایه‌های متعدد معنایی، در این اثر به اوج خود رسیده است. این اثر، تجلی لحظه‌ای است که پیامبر(ص) از مرزهای زمین عبور می‌کند و به آسمان‌های معنا قدم می‌گذارد. لحظه‌ای که در آن، جسم به نور بدل می‌شود و روح در آغوش حقیقت آرام می‌گیرد.
آغاز رسالت، آغاز روشنایی
در شب بیست و هفتم رجب، در سکوت غار حرا، صدایی برخاست که تاریخ را دگرگون کرد: «اقرأ». پیامبر اکرم(ص) در خلوتی وهم‌آلود، صدای فرشته وحی را شنید، صدایی که او را به خواندن و دانستن و هدایت فراخواند. تابلو «اولین پیام» استاد فرشچیان، روایتی لطیف از این لحظه عظیم است. لحظه‌ای که نخستین آیات قرآن بر قلب پیامبر(ص) نازل و بعثت آغاز شد. این اثر، هفتمین تابلو اهدایی استاد فرشچیان به موزه آستان قدس رضوی بوده و با تکنیک آکریلیک روی مقوای بدون اسید، در ابعاد ۶۱.۳ در ۸۸.۵ سانتیمتر طراحی شده است. در این تابلو، رنگ آبی آسمان نمادی از فضای بیکران و بی‌انتها، آرامشی را به بیننده القا می‌کند. پرتوهای نور از پس‌زمینه می‌تابند، انگار ارتباطی میان زمین و آسمان برقرار شده و نام پیامبر(ص) نیز در پس‌زمینه همچون دعایی بصری، در دل اثر جای گرفته است. فرشته وحی، جبرئیل، با صدایی گرم و گیرا، پیام را می‌رساند و پیامبر(ص) در حالتی از حیرت و خشوع، آن را دریافت می‌کند. این تابلو، روایت یک واقعه و بازنمایی لحظه‌ای است که انسان با حقیقت روبه‌رو می‌شود. لحظه‌ای که نور، تاریکی را می‌شکافد و دانایی جای نادانی را می‌گیرد.
پرواز روح به سوی نور
تابلو «معراج» استاد محمود فرشچیان، سفری از زمین تا ملکوت، از جسم تا معنا، از شب تا نور و یک سفر روحانی است. این تابلو، پانزدهمین اثر اهدایی استاد به موزه آستان قدس رضوی است و در مراسم رونمایی‌اش، استاد از خلق آن سخن گفت، از صبح‌ها و شب‌هایی که با عشق، قلم‌مو را بر بوم کشید و از لحظاتی که با مطالعه و تأمل، روح اثر را شکل داد. در این اثر، پیامبر اکرم(ص) در شب معراج، بالاتر از ماه قرار گرفته‌اند، انگار در آستانه درگاه الوهیت، در حال مکاشفه‌اند. چهره مبارک ایشان از پشت سر نشان داده شده؛ چرا که استاد بر این باور بود که تصویر چهره پیامبر(ص) فراتر از تصور انسان است. نور در این تابلو، عنصر بصری و نیرویی است که پیامبر(ص) را به سوی خداوند می‌کشاند، دست مبارک ایشان در امتداد این نور، بالا آمده، انگار در حال دریافت حقیقتی آسمانی‌اند. فرشتگان در این اثر، موجوداتی میان زن و مرد تصویر شده‌اند، لطیف، بی‌مرز و سرشار از معنا. آن‌ها در اطراف پیامبر(ص)، از شب تا نور کشیده شده‌اند، اما هر چه بالاتر می‌رویم، در ذات الوهیت محو می‌شوند، انگار که نور، همه چیز را در خود حل می‌کند. فضای شب با رنگ‌های عمیق و خطوط نرم، حالتی از سکوت و عظمت را القا می‌کند، سکوتی که در آن، صدای حقیقت شنیده می‌شود. استاد فرشچیان با افتخار از خلق این اثر سخن گفت، از اینکه توانسته لحظه‌ای از معراج را، با تمام عظمت و لطافتش به تصویر بکشد. این تابلو، روایت یک واقعه و دعوتی است به تأمل، به پرواز و به رسیدن.
تجلی عشقی که در دل هر انسان جاری است
سه اثر نفیس استاد محمود فرشچیان، «آسمان چهارم»، «اولین پیام» و «معراج» هر یک روایتی لطیف از لحظاتی قدسی‌اند. لحظاتی که پیامبر(ص) با آسمان سخن گفت، با وحی همنفس شد و با نور، راه بشر را روشن کرد. این آثار تجلی عشقی بوده که استاد فرشچیان با تمام وجود، به پیامبر اکرم(ص) داشته است. او با رنگ، با خط، با نور، با سکوت، با حرکت و با لطافت، این عشق را به تصویر کشیده است. همان عشقی که در دل هر انسان، در هر زمان و در هر مکان جاری است. در این روزهایی که عطر ولادت پیامبر(ص) در فضا پیچیده، این آثار، دعوتی‌اند به بازگشت به نور و حقیقت. دعوتی لطیف به دیدن، به شنیدن و به فهمیدن. چه زیباست که هنر، این زبان بی‌مرز و این پیام بی‌کلام توانسته لحظاتی از نبوت را برای همیشه در دل تاریخ ثبت کند.
نظر شما