این جملات این کارشناس حوزه مطالعات زنان حاوی نکات ارزشمندی درباره شیوه زندگی مردم در سالهایی است که از انقلاب گذشته است.
شاید کمی پذیرفتن سخنان زیبایی نژاد برای بزرگان عرصههای فرهنگی و سیاسی سخت باشد، اما بی گمان اگر برنامهای صحیح و بدون از تحزب گرایی و تفکرات سیاست زده و گاه بدوراز انصاف در تدوین شیوه زندگی مردم اتخاذ میشد امروز شاهد بروز ناهنجاریهای موجود در گستره زندگی فردی و اجتماعی مردم نبودیم. به گمان میرسد جامعه زنان به دلیل ارتباط مستقیم با مقوله تربیت و پرورش نسلهای آتی درتیررس بد ترین حملات فرهنگی دشمن بوده و به واسطه نبودن همان برنامهای که دکتر زیبایی نژاد ازآن سخن گفته بود، بیشترین آسیب را دیده است.
آسیبی که تنها زنان را گرفتار نساخته است، بلکه همه جامعه را تحت الشعاع خود قرار داده و سبک زندگی مردم را به سمت و سویی غیر از آنچه در مرامنانه جامعه اسلامی به دنبال آن باید بود، کشانده است.
آنچه زیبایی نژاد از آن به عنوان طراحی الگوی زیست متدینانه نام برده است را میتوان در زندگی بزرگان اسلام جست.
حضرت خدیجه(س) یکی از چهرههایی است که برای قشر زنان میتواند الگویی سازنده و نمونهای بیبدیل در عرصههای مختلف اجتماعی و زندگی فردی و زناشویی باشد.
شیوههای الگو برداری و نیز عرصههای آن موضوعی است که با چند تن از بانوان در میان گذاشته ایم. پاسخهای زنان در نسلهای گوناگون شنیدنی است.
زندگی بر مدار سیره اهل بیت(ع)؛ آری یا نه؟
ازدواجهای تشریفاتی، مهریههای سنگین، شرطهای عجیب و غریب و گاه فرار از ازدواج از مسایلی است که روزی نیست که در محافل علمی یا فضای رسانه ها و گاه مجلس و دولت به بحث گذاشته نشود.چنانچه بحث مهریههای عجیب و نجومی علاوه براینکه باعث تصویب حد و مرزی برای آن شد، موجب گردید تا برخی از مراجع تقلید نیز در برابر افراط مردم و مشکلات ناشی از آن موضع گیری کنند.
نحوه ازدواج حضرت خدیجه(س) دارای درسهای ارزشمندی است که درمانی است برای درد کنونی جامعه ما.
لیلی؛ خانم جوانی است که به تازگی ازدواج کرده، او که در بیان نگرشهای خود تضادهای فراوانی دارد میتواند نمونهای از نگرش برخی از دختران جوان جامعه ما به مقوله ازدواج و تشکیل زندگی باشد.او درباره نوع انتخاب و دلایلش برای ازدواج میگوید: باتوجه به سطح مادی زندگی ما، پدرم اجازه ازدواج با اقشار پایین را به من نمی دادند، بنابراین باید با کسی که بتواند خواستههای خانوادهام را در مراسم عروسی و نیز خواستههای خودم را در زندگی تامین کند، ازدواج میکردم.
او دلیل این شرطش را نگاه مادی خود و خانواده اش نمی داند بلکه از آن به عنوان هم کفو بودن یاد میکند.
خیلی دوست داشتم به این نوعروس بگویم کاش کمی برای کفویت که تنها نامش را در ذهن داری به روایات واحادیث ائمه معصومین هم سری میزدی!
لیلی که دانشجوی کارشناسی ارشد هم هست، مهریه بالا را در شان خود و خانواده اش میداند، اما وقتی به او میگویم چرا ازدواج کردی و زندگی مجردی را ادامه ندادی؟، پیروی از سنت رسول خدا و کامل شدن دین را دلیل ازدواجش عنوان میکند. او همچنین حضرت زهرا(س) و مادر گرامیش را الگوی زندگی خود عنوان میکند.
سخن من و لیلی گرچه به طول میکشد، اما در مجموع صحبتهای او گرچه رگههای از گرایشهای مذهبی دیده میشود، اما نوع تفکر حاکم بر خانواده و بستگانش او را سخت تحتالشعاع قرار داده و علی رغم علاقه اش به ائمه معصومین، در پیروی از نوع زیست آن بزرگواران کمی مردد میماند!
به لیلی خانم میگویم حضرت خدیجه هم از سطح بالای اقتصادی برخوردار بود اما آن را بهانهای برای بریز و بپاش و ترویج فرهنگ مصرف گرایی در جامعه قرار نداد و اهداف بالاتری را دنبال کرد، تو چگونه میخواهی بین تفکرات خودت و بانوی منزل پیامبر جمع کنی؟، او تنها سکوت میکند و به فکر فرو میرود.
با خود میاندیشم که شاید او را متحول کرده ام، اما پاسخ لیلی که درست است که حضرت خدیجه(س) ایثار کرد، اما من باید به والدینم نیز احترام بگذارم. رشته افکارم را پاره میکند.
از احساس پیروزی اولیه سرخورده میشوم! گویا توجیه کردن برای نسل جوان و زندگی بر مدار خوشیهای این جهانی سخت آنها را مشغول کرده است.
لیلی، شاید شرایط زمانه را برای انتخاب نوع زیست خود دلیل بداند. اما زمانه حضرت خدیجه که تفکر حاکم بر جامعه اش تنها نگرش مادی و برتری افراد به واسطه قبیله و ثروت بود، دلیل او را سست و بی اساس مینماید.
حجت الاسلام محمد محسن طبسی، با بیان ماجرای ازدواج بانوی ثروتمند قریش میگوید:« آن حضرت با آنکه به دلیل تمکن مالی خواستگاران فراوان و سرشناسی داشت، اما وقتی کمالات پیامبر(ص) را مشاهده کرد با آنکه رسول خدا از مال دنیا بی بهره بود، اما زندگی در کنار حضرت محمد(ص) را برگزید».
ایثارگری مادر زهرای مرضیه(س) و چشم پوشی از ثروت و فامیل و بستگانش برای تحقق آرمانهای متعالی شریعت محمدی(ص) همان الگویی است که برای زیست متدینانه باید مورد توجه جامعه قرار گیرد تا «لیلی» و لیلیهای جامعه ما نپندارند اگر از تن دادن به رسوم غلط و جاهلانه اطرافیان سرباز زدند جرمی بزرگ مرتکب شده اند.
خدیجه(س)؛ بانوی ایثار
خانم توکلی که کارمند و مادر دو دختر است، گرچه حضرت خدیجه را الگوی خود میداند و او را به دلیل اینکه پیامبر را تنها نگذاشته و نیز مادر حضرت زهراست، بسیار دوست دارد، اما وقتی در برابر این پرسش قرار میگیرد که اگر لازم باشد روزی اندوخته 17سال اشتغالت را برای پیشبرد اهداف زندگی یا اهداف اعتقادی و اجتماعی هزینه کنی، این کار را انجام میدهی یا نه؟
نمی تواند به راحتی پاسخ بگوید. از او میخواهم صادقانه جواب بدهد و تعارف را کنار بگذارد. او با تامل میگوید: نمی توانم دسترنج سالها تلاشم را در اختیار دیگری قرار دهم!
می گویم: حتی شوهرت؟
پاسخ میدهد: بله!
با تعجب به او نگاه میکنم. قبل از هر پرسش دیگری، خود پاسخم این چنین میدهد: سالها زحمت کشیده ام، باید برای روزهای سخت و پیری اندوختهای داشته باشم.
او را با ادعای ابتدای سخنش که میگفت در پیروی از همسر رسول خدا در ایثار تردیدی ندارد، تنها میگذارم.
دکتر مصطفی عباسی مقدم معتقد است: «حضرت خدیجه(س) افتخار ایثارگری و انفاق همه دارایی ها در راه اسلام را دارد.
ثروت ایشان مورد رشک و حسد بسیاری از بزرگان قریش بود، چنین کسی تمام ثروت و دارایی خود را در راه رسالت پیامبر(ص) خرج می کند و در دوران سخت سه ساله شعب ابی طالب که مسلمانان در محاصره بودند، حتی نقل شده که تقریبا همه دارایی ایشان بتدریج صرف مقاومت جانانه پیامبر(ص) و یارانش در مقابل محاصره اقتصادی و نظامی دشمن شد و این ارزش بسیار بالایی است، در زمانه ای که همه مردم بخصوص در دوران جاهلیت مهم ترین ارزش و آرمان برایشان مال و ثروت است؛ چنین بانویی آنچنان ایثار و انفاق می کند که همه دارایی خود را در راه اسلام هزینه می کند، حتی گفته شده که در شعب ابیطالب که اموال ایشان به پایان رسید، از اقوام و خویشان خود درخواست کمک می کرد و آنها را در راه پیامبر(ص) و کمک به مسلمانان صرف می کرد».
علامه سید شرف الدین درباره شخصیت حضرت خدیجه مینویسد: «او مدت 25 سال با پیامبر زندگى کرد. او در تمام طول زندگى زناشویى شریک درد و رنج پیامبر بود، زیرا با مال خود به او نیرو مىبخشید و با گفتار و کردار از او دفاع مىنمود و به او در مقابل عذاب و درد کافران که در راه رسالت و اداى آن نصیبش مىکردند تسلى مىداد ».
پیامبر اکرم در مورد همسر گرامى خویش مىفرماید: «خدیجه زنى بود که چون همه از من روى مىگردانیدند او به من روى مىکرد و چون همه از من مىگریختند، به من محبت و مهربانى مىکرد و چون همه دعوت مرا تکذیب مىکردند به من ایمان مىآورد و مرا تصدیق مىکرد. در مشکلات زندگى مرا یارى مىداد و با مال خود کمک مىکرد و غم از دلم مىزدود»
نگرشهای مادی را تغییر دهیم
به راستی برای طراحی الگویی از نوع زندگی بزرگان دین که سراسر آموزههای متعالی قرآن است، چه باید کرد؟
شاید تصریح حجت الاسلام زیبایی نژاد بر اینکه باید دین را به گونهای تقویت کنیم که سبک زندگی مردم تبدیل به سبک زندگی متدینانه شود، راه را برای ترسیم این سبک از زندگی که در سالهای گذشته به دلیل ترویج شاخصههای لیبرالی در مسایل فرهنگی مغفول مانده، هموار کرد.
بی گمان تغییر معیارهای مصرفگرایی از زندگی مردم، و ایجاد مرزهای کم رنگ شده بین مسلمین و غیر مسلمین، میتواند ما را به شاخصهای برتر دینی برای طراحی مدلی از زندگی مبتنی بر آموزههای وحی و سنت رسول خدا یاری خواهد رساند.
علاوه بر اصلاح نگرشهای اجتماعی باید در حوزه فردی نیز سبک زندگی بر مبنای شادکامی فردی به سوی جامعه متعالی تغییر جهت دهد.
نظامهای تربیتی جامعه، پیشگام در طراحی هر گونه از مدل زندگی هستند کما اینکه در سالهای اخیر تجمل گرایی و زندگی بر مدار فرهنگ غرب مرهون نوع تبلیغ در آگهیهای بازرگانی و سریالهای تلویزیونی و همت دیگر رسانه ها بوده است، بنابراین برای اصلاح نواقص و معایب موجود در بدنه جامعه باید از همان راه به خطا رفته به گذشته نظری افکند و این بار مسیر درست را با نظر به دستورات خداوند که در زندگی بزرگانی چون حضرت خدیجه متجلی شده، پیمود.
نظر شما