رئیس مؤسسه تحقیقات آب کشور در همین باره اعلام کرده است: بارندگی‌ها در هفت استان بیش از ۵۰ درصد کاهش یافته و در استان‌های هرمزگان ۷۷ درصد، سیستان و بلوچستان ۷۲ درصد، کهگیلویه و بویراحمد ۶۵ درصد و خوزستان ۶۲ درصد منفی بوده است.
بنا بر گفته این مقام مسئول آمار و ارقام بیانگر این است که شرایط بارندگی و منابع آبی کشور در مقایسه با گذشته در شرایط بدتری قرار دارد به طوری که به جز استان‌های مازندران و گیلان که بارندگی نرمال و بالاتر دارند، سایر استان‌های کشور در شرایط خشکسالی متوسط و شدید قرار گرفته‌اند.
همچنین با کاهش ۴۵ درصدی آب ورودی به مخازن سدهای کشور در مقایسه با متوسط پنج سال گذشته مواجه هستیم و تجربه پنج سال خشکسالی اثر خود را بر حجم آب مخازن سدها گذاشته است.

جست‌وجوی آب در اعماق زمین
بارش‌ها در کشور طبق آمارها به شدت کاهش یافته و سطح آب‌های زیرزمینی نیز بر همین اساس افت بسیار قابل توجهی داشته است با این حال به نظر می‌رسد هنوز بسیاری از مردم و مسئولان وضعیت بحرانی پیش رو را جدی نگرفته‌اند.
دولتمردان تاکنون راه‌های بسیاری را برای تأمین آب در دستور کار قرار دادند و حتی از آب‌های عمیق و حفر چاه در عمق ۸۰۰ متری نیز نگذشته‌اند!
در استان‌های کشور برای تأمین آب تعداد حفر چاه‌ها افزایش داشته و همین موضوع موجب شده عمق چاه‌های آب از ۱۰۰ متر به بیش از ۳۰۰ متر افزایش پیدا کند و حتی موجب شده سیاست‌گذاران به آب‌های بسیار عمیق و حتی در فاصله یک کیلومتری زمین نیز دست‌اندازی کنند.
بر همین اساس خشکسالی در سال‌های گذشته در استان سیستان و بلوچستان مسئولان را بر آن داشت تا حفر آب را به اعماق بیشتری و تا عمق ۸۰۰ تا هزار و ۶۰۰ متری برسانند اما به نظر می‌رسد این پروژه نیز به جمع سایر پروژه‌های شکست خورده برای تأمین آب پیوسته است!
یک عضو هیئت علمی سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی در همین ارتباط در گفت‌وگو با قدس اظهار می‌کند: بیشتر کشورهای دنیا آب مورد نیاز خود را از طریق شیرین کردن آب دریاها تأمین می‌کنند، به همین دلیل هنوز کارشناسان در بهره‌برداری از آب‌های ژرف به قطعیت نرسیده‌اند.
علی‌اکبر دماوندی با اشاره به این موضوع که تاکنون اثرات زیست ‌محیطی بهره‌برداری از آب‌های ژرف مشخص نشده است و نمی‌توان پیش‌بینی کرد با بهره‌برداری از این آب‌ها در آینده با چه چالش‌هایی مواجه خواهیم شد، می‌افزاید: هزینه استحصال این آب‌ها چند صد برابر استحصال آب از چاه‌های عمیق است و هزینه بهره‌برداری از آب‌های ژرف حتی در مقایسه با شیرین‌سازی آب دریا و انتقال آن به مناطق مختلف کشور بسیار زیاد است و به لحاظ اقتصادی نیز مقرون ‌به ‌صرفه نیست.
وی به تجربه برداشت آب از سه حلقه چاه ژرف با عمق ‌هزار و ۵۰۰ تا ۲هزار متر در منطقه سیستان‌ و بلوچستان اشاره کرده و می‌گوید: این آب‌ها مشکلاتی همچون دمای بالا (حدود ۸۰ درجه سانتیگراد) دارد که افزون بر شوری زیاد حاوی فلزات سنگین و مواد رادیواکتیو است.

همه آب‌های زیرزمینی قابل استفاده نیست
این کارشناس می‌افزاید: گذشته از کیفیت بسیار پایین آب‌های ژرف و آلودگی آن‌ها به فلزات سنگین و مواد رادیواکتیو، فرونشست زمین مسئله‌ دیگری است که باید در بهره‌برداری از آب‌های ژرف به‌ طور دقیق مورد مطالعه و بررسی قرار گیرد؛ چرا که آب‌های ژرف از هزاران سال پیش در اعماق هزار تا ‌هزار و۵۰۰ متری زمین انباشته شده و احتمال اینکه با بهره‌برداری از این آب‌ها، زمین دچار فرونشست عمقی شود دور از واقعیت نیست.
وی تأکید می‌کند: به نظر می‌رسد بهره‌برداری از آب‌های ژرف پیامدهای جبران‌ناپذیر بسیاری برای محیط زیست و سلامت مصرف‌کنندگان به همراه دارد، ضمن آنکه هزینه بهره‌برداری از هر مترمکعب از این آب‌ها در مقایسه با دیگر روش‌های تأمین آب بسیار گران تمام می‌شود و ضرورت دارد مطالعات دقیق و بازنگری راهبردی در خصوص بهره‌برداری از آب‌های ژرف صورت گیرد و با انتشار نتایج این مطالعات از اولویت قرار دادن مسائل سیاسی بر مسائل علمی پیشگیری شود.

آب را هدر می‌دهیم
یک استاد دانشگاه تهران در این ارتباط در گفت‌وگو با قدس اظهار می‌کند: متأسفانه با وجود تبلیغات فراوان اما به نظر می‌رسد هنوز فرهنگ مدیریت بهینه و جلوگیری از اتلاف آب چندان نهادینه نشده است!
محمدحسین صراف‌زاده با اشاره به این موضوع که میزان اتلاف آب در کشور بسیار زیاد و بالاتر از میانگین استاندارد و جهانی است، ادامه می‌دهد: بخش شهری شامل بخش خانگی، کارگاه‌ها و صنایع کوچک شهری، استخرها، آبیاری فضای سبز و نیروگاه‌های تولید برق داخل شهرها می‌شود و میزان اتلاف ‌آب در این بخش ناشی از فرسودگی شبکه توزیع ۳۰ درصد برآورد شده است، در حالی ‌که میزان اتلاف ‌آب در دنیا بین ۸ تا ۱۰ درصد است و مقایسه این آمارها نشان می‌دهد نه تنها سرانه مصرف بلکه میزان اتلاف ‌آب نیز در کشور با معیارهای معمول جهانی همخوانی ندارد.
رئیس کرسی یونسکو در بازیافت آب در خصوص میزان مصرف آب در بخش‌های مختلف به قدس می‌گوید: براساس منابع رسمی کشور، ۹۲ درصد آب در بخش کشاورزی، ۲ درصد در بخش صنعت و ۶ درصد در بخش شهری مصرف می‌شود.
البته من این آمار را غلط می‌دانم به ‌ویژه اینکه سهم بخش صنعت در مصرف برق حدود ۵۰ درصد است و نمی‌توان سهم صنعت را در مصرف آب ۲ درصد تلقی کرد. ضمن آنکه در بخش کشاورزی نیز پایه‌های محاسباتی ارقام اعلام شده از سوی وزارت کشاورزی با وزارت نیرو متفاوت است و بنا بر اعلام وزارت کشاورزی میزان مصرف آب در این بخش بیشتر از ۷۰ درصد نیست.

اتلاف آب باکیفیت
استاد دانشکده فنی دانشگاه تهران با تأکید بر اهمیت پیشگیری از اتلاف آب در مدیریت این ماده حیاتی اذعان می‌کند: برای تحقق این مهم ضرورت دارد علاوه بر عوامل اقتصادی، پارامترهای فرهنگی- اجتماعی و همچنین فنی- مهندسی نیز مورد توجه قرار گیرد، زیرا آموزش و فرهنگ‌سازی برای پیشگیری از اتلاف آب بسیار حائز اهمیت است و اگر مردم ارزش و اهمیت آب را بدانند، می‌کوشند تا حد امکان از اتلاف آن پیشگیری کنند. پارامتر بعدی که در پیشگیری از اتلاف آب باید مورد توجه قرار ‌گیرد عامل اقتصادی است؛ چرا که وقتی کالایی قیمت بالاتری دارد، در استفاده از آن دقت بیشتری خواهیم داشت.
همچنین فاکتور فنی یکی دیگر از پارامترهای مهم در این باره تلقی می‌شود زیرا نوع تجهیزات نقش مؤثری در کاهش مصرف و پیشگیری از اتلاف آب یا افزایش مصرف و اتلاف آب در حوزه‌های مختلف دارند. به عنوان نمونه دستگاه‌های تصفیه آب خانگی یکی از تجهیزاتی است که برای بهبود کیفیت آب مورد استفاده بسیاری از شهروندان قرار می‌گیرد، در حالی که این دستگاه‌ها منجر به اتلاف حجم زیادی از آب باکیفیت می‌شود و ضرورت دارد تولیدکنندگان نسبت به برطرف کردن نقص این دستگاه‌ها اقدام کنند.

وضعیت بحرانی است
در این ارتباط سخنگوی صنعت آب کشور از وضعیت بحرانی ذخایر آبی در استان‌های کم‌بارش خبر داده و نسبت به تشدید بحران در روزهای آینده هشدار می‌دهد.
عیسی بزرگ‌زاده از کاهش چشمگیر بارندگی در سال آبی جاری خبر داده و اظهار می‌کند: بر اساس شبکه مبنای وزارت نیرو، میزان بارش‌های کشور از ابتدای مهر ماه تا ۱۷ اسفند به ۸/۹۳ میلیمتر رسیده که این میزان نسبت به میانگین درازمدت ( ۸/۱۵۷ میلیمتر) کاهش ۴۱ درصدی نشان می‌دهد. همچنین نسبت به دوره مشابه سال آبی گذشته ۲۱ درصد کاهش به ثبت رسیده است.
وی می‌افزاید: این کاهش بارندگی اثر مستقیم بر وضعیت ذخایر سدها گذاشته، به ‌طوری که حجم آب موجود در مخازن سدهای کشور نسبت به سال گذشته ۷ درصد افت داشته و اکنون به ۰۹/۲۲ میلیارد مترمکعب رسیده است.
به گفته بزرگ‌زاده، ورودی آب به سدها نیز کاهش معناداری را تجربه کرده است؛ ورودی آب از ابتدای سال آبی تاکنون ۷/۸ میلیارد مترمکعب بوده که نسبت به سال گذشته ۳۳ درصد کاهش نشان می‌دهد. خروجی آب نیز با کاهش ۲ درصدی به ۱۶/۱۱ میلیارد مترمکعب رسیده است.

وضعیت بحرانی برخی استان‌ها
سخنگوی صنعت آب با اشاره به شرایط بحرانی برخی مناطق، اظهار می‌کند: استان‌هایی مانند هرمزگان، سیستان و بلوچستان، خوزستان، کرمانشاه و اصفهان از جمله استان‌هایی هستند که بیشترین کاهش بارندگی را داشته‌اند. به ‌عنوان مثال میزان بارش‌ها در استان هرمزگان ۷۷ درصد و در سیستان و بلوچستان ۷۲ درصد کمتر از حد نرمال ثبت شده است.
وی همچنین به وضعیت سدهای مهم کشور اشاره کرده و می‌گوید: برخی سدها مانند شمیل و نیان، امیر کبیر، زاینده‌رود و استقلال میناب کاهش شدید ذخایر آبی را تجربه کرده‌اند. برای نمونه ظرفیت پرشدگی سد امیر کبیر تا پایان اسفند ماه تنها ۶ درصد است که اختلاف پرشدگی ۶۰ درصدی نسبت به سال گذشته را نشان می‌دهد.

بارش‌های سال آینده
به گزارش روابط عمومی پژوهشگاه هواشناسی و علوم جو کشور، جدیدترین نقشه‌های پیش‌بینی فصلی بارش و دمای هوای کشور بر مبنای نقشه پیش‌بینی‌های ماهانه، میانگین بارش کشور از نیمه بهمن ۱۴۰۳ تا نیمه خرداد ۱۴۰۴ در محدوده نرمال با گرایش به کمتر از نرمال برآورد می‌شود.
بارش در مرکز و غرب خزر گرایش به بیش از نرمال، استان‌ها در امتداد غرب کشور کمتر از نرمال و سایر مناطق در محدوده نرمال پیش‌بینی می‌شود.
در نیمه اسفند ۱۴۰۳ تا نیمه اردیبهشت ۱۴۰۴ شرایط بارش کشور به نسبت متعادل است. با توجه به کاهش شدید بارش در نیمه غربی و جنوبی کشور در فصل پاییز و دی ماه و شرایط پیش رو در فصل زمستان، انتظار تشدید شرایط خشکسالی منابع آبی در این منطقه وجود دارد.