نشستی مهم برای درک بهتر مواضع یکدیگر
با این حال وزیر امور خارجه کشورمان پس از برگزاری نشست اخیر، در گفت‌وگویی رسانه‌ای به بیان جزئیاتی از رویداد پرداخت و گفت: دور چهارم مذاکرات نسبت به سه دور گذشته جدی‌ و صریح‌تر بود. در موضوعات مورد اختلاف، طرفین اکنون به ‌هم نزدیک‌تر و دست‌کم درک بهتری از مواضع یکدیگر حاصل شده است. الان می‌شود گفت در مورد موضوعات اختلافی بیشتر بحث شده و مواضع به ‌هم نزدیک شده و می‌شود این دوره را رو به‌ جلو ارزیابی کرد. عراقچی ادامه داد: احتمالاً دور بعدی مذاکرات با فاصله یک هفته و یک روز کم و زیاد برگزار خواهد شد. اصل ادعای ممنوعیت غنی‌سازی اصلاً قابل مذاکره نیست؛ البته ممکن است برای اعتمادسازی در سطح آن به‌ مدت کوتاهی محدودیت ایجاد شود. ما همچنین به طرف مقابل گفتیم اظهارات ضد ‌و نقیض رسانه‌ای به مذاکرات کمکی نمی‌کند و باید این روش را اصلاح کنند. به آن‌ها گفتیم اگر این موضوع را تکرار کنند ما هم به ناچار همان کار را خواهیم کرد.
اسماعیل بقایی، سخنگوی وزارت امور خارجه کشورمان هم پس از نشست چهارم در پیامی که منتشر کرد، نوشت: چهارمین دور مذاکرات غیرمستقیم ایران- آمریکا دقایقی قبل پایان یافت؛ مذاکراتی دشوار اما مفید برای درک بهتر از مواضع یکدیگر و یافتن راه‌هایی معقول و واقع‌بینانه برای حل مسائل مورد اختلاف. او افزود: زمان و مکان دور بعدی گفت‌وگوها توسط هماهنگ‌کننده عمانی اعلام خواهد شد.
به تعویق افتادن چهارمین دور از مذاکرات که از سوی آمریکایی‌ها صورت گرفت و مواضع متناقض و زیاده‌خواهانه مقامات آمریکایی و عبور مکرر آن‌ها از خط قرمزهای ایران بیانگر تشدید اختلاف در داخل آمریکا زیر فشار مخالفان مذاکره با ایران در خصوص شکل‌گیری یک توافق هسته‌ای جدید بود و هست. موضوعی که دور چهارم مذاکرات غیرمستقیم را حتی پس‌ از آنکه از خطر برگزار نشدن گذشت، بسیار پیچیده و سخت کرد تا آنجا که برخی منابع مطلع گزارش دادند در این دور قدری به عقب بازگشته و محور مذاکرات مورد اختلاف قرار گرفته است.
وضعیت پیچیده و حساس دور چهارم مذاکرات از آنجا ناشی شد که استیون ویتکاف، نماینده ویژه ترامپ و سرتیم مذاکره‌کننده آمریکا پیش از عزیمت به مسقط در مصاحبه‌ای گفت خواسته آمریکا برچیده شدن سه سایت و تأسیسات اتمی ایران از جمله نطنز، اصفهان و فردو است. این خواسته عملاً به معنای برچیده شدن کامل چرخه غنی‌سازی و پایه و اساس برنامه هسته‌ای ایران است. موضوعی که خط قرمز تهران است و عراقچی هم پیش از عزیمت به مسقط در گفت‌وگویی بر عدم پذیرش آن از سوی ایران تأکید کرد.
وزیر امور خارجه با انتقاد از مواضع ضد و نقیض آمریکایی‌ها و تأثیر منفی آن بر مذاکرات و پیچیدگی آن گفت: غنی‌سازی یکی از دستاوردها و افتخارات ملت ایران است و برای این غنی‌سازی هزینه سنگینی پرداخت ‌شده و خون دانشمندان هسته‌ای ما پای این دستاورد وجود دارد و قطعاً قابل معامله نیست، این موضع روشن ما بوده و همواره آن را اعلام کرده‌ایم. وی ولی با اشاره به آمادگی ایران برای اعتمادسازی و انجام اقدام‌های بیشتر در زمینه فعالیت‌های هسته‌ای، افزود: ما بر اساس همین منطق، طرحی را به طرف‌های مقابل ارائه داده‌ایم که می‌تواند صلح‌آمیز بودن برنامه هسته‌ای ایران را تضمین کند. آن‌ها نیز طرح خود را ارائه داده‌اند، اما متأسفانه شاهد ایده‌های متناقضی از سوی آن‌ها هستیم.

پیام مثبت ورود به جزئیات فنی
اما آن‌ طور که پیش‌بینی می‌شد و پیش‌تر هم عباس عراقچی به آن اشاره ‌کرده بود، ترامپ و تیم مذاکره‌کننده او دریافتند طرح مذاکرات حداکثری زیر فشار نتانیاهو، گروه نئوکان‌های طرفدار حمله به ایران در درون آمریکا و... جز به بن‌بست کشاندن مسیر دیپلماسی کمکی نخواهد کرد، از این ‌رو اساساً شکل‌گیری دور چهارم و اینکه در پایان دو طرف آن را مثبت و امیدوارکننده خواندند نشان می‌دهد آنچه روی میز رسمی گفت‌وگوها قرار گرفته واقع‌بینانه و معتدل بوده است. چنانچه یک مقام آمریکایی به خبرگزاری اکسیوس گفت: توافق حاصل شد که مذاکرات با ایران برای ادامه بررسی جنبه‌های فنی پیش برود و ما از نتیجه امروز دلگرم شده‌ایم و مشتاقانه منتظر نشست بعدی‌مان هستیم که در آینده نزدیک برگزار خواهد شد.
شاید به همین دلیل زمان و مکان دور بعدی گفت‌وگوها دیروز اعلام نشد زیرا کاملاً منطقی و قابل ‌تصور است که بررسی و تصمیم‌سازی در مورد جزئیات فنی و هسته‌ای، حقوقی و حتی اقتصادی که مرتبط با تحریم‌ها هستند نیازمند رایزنی و مشورت طولانی در پایتخت‌های هر دو کشور است.
جیمز بلر، معاون رئیس ستاد کارکنان کاخ سفید هم در گفت‌وگو با فاکس‌نیوز با اشاره به ادامه روند مذاکرات با ایران، گفت: هر دور از گفت‌وگوها نسبت به قبل جزئی‌تر و دقیق‌تر شده است. این موضوع حتی شاید شکل و ساختار مذاکرات را هم تحت تأثیر قرار دهد و در مراحلی حتی شاید تماس‌های مستقیم میان دو تیم را اجتناب‌ناپذیر کند. یک مقام آمریکایی پس از مذاکرات در گفت‌وگو با اکسیوس مدعی شد: در جریان دور چهارم مذاکرات هسته‌ای در عمان، استیو ویتکاف، نماینده ویژه کاخ سفید، دیدارهای «مستقیم و غیرمستقیمی» با عباس عراقچی داشته و توافق شد مذاکرات ادامه پیدا کند و روی بخش‌های فنی کار شود. وی افزود: ما از نتایج امروز خرسندیم و منتظر نشست بعدی هستیم که به‌زودی برگزار خواهد شد.

خبرنگار: آرش خلیل‌خانه