شیوه مدیریت شهید رئیسی، که رضوان الهی بر او باد؛ دارای ویژگی‌های بنیادینی بود که شهادت ایشان را به حادثه‌ای تأثیرگذار در قلب جامعه تبدیل کرد. این اتفاق نه تنها موجی از اندوه، بلکه پرسش‌هایی درباره ریشه‌های این پیوند عمیق میان مردم و ایشان برانگیخت. تحلیل این موضوع نشان دهنده ابعاد مختلف عملکرد آن شهید بزرگوار است.

نخستین ویژگی برجسته شهید رئیسی، روحیه جهادی و تلاش بی وقفه ایشان بود. همانگونه که در یکی از مصاحبه‌های پربازدیدشان اشاره فرمودند، مفهوم مرخصی تفریحی در فرهنگ کاری ایشان جایی نداشت. البته مرخصی‌های ضروری، مانند موارد مرتبط با سلامت، امری طبیعی است اما ایشان تصریح میکردند که به خاطر ندارم برای استراحت یا فراغت از مسئولیت‌هایم مرخصی گرفته باشم. این رویکرد را میتوان در برنامه‌های ایشان حتی در ایام نوروز مشاهده کرد؛ روزهایی که به دیدار یتیمان، گفتگو با کارگران و حضور در میان اقشار مختلف جامعه اختصاص داشت. ایشان عرصه‌های مسئولیت خود، از قوه قضائیه تا آستان قدس رضوی و قوه مجریه، را میدانی برای جهاد می‌دانستند و فراغت را در این مسیر معنادار نمی‌دانستند. نقل قول ایشان درباره ۱۵ ساعت کار روزانه در دوران خدمت در آستان قدس رضوی، گواهی بر این روحیه خستگی‌ناپذیر است.

دومین ویژگی شاخص، اخلاص و نیت الهی در عملکرد شهید رئیسی بود. برای ایشان کاملاً واضح بود که هر اقدام بدون انگیزه خدایی و مخلصانه، پوچ و بی اثر خواهد بود. این صداقت در عمل، همراه با تلاشهای پیگیرشان، الگویی ماندگار از مسئولیت‌پذیری را ترسیم کرد. به همین دلیل، فقدان ناگهانی ایشان موجی از اندوه را در میان مردم برانگیخت؛ اندوهی که عمق ارتباط قلبی جامعه با این شهید والامقام را آشکار ساخت.

در میان مردم، با مردم

یکی دیگر از ویژگی‌های بارز شهید رئیسی، مردمی بودن و پرهیز از تشریفات غیرضروری بود. نمونه این رفتار را می‌توان در صحنه‌ای مشاهده کرد که محافظ ایشان در روز بارانی چتری برایش گرفت، اما شهید رئیسی شخصاً چتر را از او تحویل گرفت و خود آن را نگه داشت. این در حالی است که بارها شاهد بوده‌‎ایم برخی مسئولان با تشریفاتی در سطح استقبال از رئیس‌جمهور از هواپیما پیاده شده‌اند، اما ایشان از چنین مراسمی اجتناب نکردند. شهید رئیسی همواره ترجیح می‌داد مانند یک فرد عادی رفتار کند؛ همان‌گونه که رهبر معظم انقلاب در روزهای بارانی چتر را از محافظان گرفته و خود آن را حمل می‌کنند، یا همان‌طور که شهید رئیسی شخصاً به امور ساده‌ای مانند مرتب‌کردن کفش‌هایش می‌پرداخت، برخلاف رویه رایج در میان بسیاری از رهبران جهانی که دیگران این کارها را برایشان انجام می‌دهند. خاطره‌ای دیگر گویای این مردمی‌دوستی است. در بازدیدی از محیط کار کارگران، پیش از این شاهد بودیم که برخی از مسئولان سابق حتی از ماشین خود پیاده نمی‌شدند اما در مقابل، تصویری از شهید رئیسی منتشر شد که در میان انبوهی از کارگران ایستاده بود و به‌سختی می‌شد او را در جمع صدها نفر تشخیص داد. حتی در مواقعی که محافظان به دلیل ملاحظات امنیتی قصد دور کردن مردم را داشتند، شهید رئیسی تأکید می‌کرد که باید حرمت مردم حفظ شود. این رویکرد اگرچه گاه برای تیم حفاظت ایشان دشوار می‌ساخت، اما نتیجه‌اش پیوندی ناگسستنی با مردم بود؛ مردمی که در سیل‌ها و حوادث مختلف، او را همواره در کنار خود می‌دیدند.

ویژگی برجسته دیگر شهید رئیسی، «مظلومیت» او بود. همان‌گونه که امام خمینی(ره) درباره شهید بهشتی فرمودند آنچه بیش از هر چیز در شهادت او تأثربرانگیز است، مظلومیتش می‌باشد، شهید رئیسی نیز با وجود گذشت زمان، هنوز مورد هجمه‌های ناروای برخی افراد و حتی منتسبین به دولت‌های پیشین قرار می‌گیرد. همین اخیراً شاهد بودیم که حضرت آقا با اشاره به این حملات فرمودند: «دلم برای رئیسی سوخت»، چراکه این رفتارها تا پیش از شهادتش نیز آزاردهنده بود. این مظلومیت، بخشی از هویت ماندگار او در یاد مردم است.

اشک خاطره، درس مسئولیت

خاطره تلخ شهادت شهید رئیسی برای من همچنان زنده است. اجازه میخواهم احساس آن روز را بدون اغراق بیان کنم. ما در این سالها داغ‌های بسیاری را تحمل کرده‌ایم؛ از فقدان برخی از عزیزان خانواده تا شهادت سردارانی مانند شهید سلیمانی، سید هاشم صفی‌الدین، شهید نصرالله، شهید حججی، شهید فخری‌زاده و... اما تأثیر شهادت شهید رئیسی بر من بی‌سابقه بود. هرچند در زمان ارتحال امام خمینی(ره) به دلیل سن کم، درک کامل مصیبت را نداشتم، اما عمق درد این واقعه را آن روز حس کردم. صبح روز شهادت ایشان، حدود ساعت ۷ خبر قطعی شد. با وجود داشتن کلاس درس در ساعت ۸، نتوانستم آن را تعطیل کنم. حالی آشفته داشتم. هنگام خروج از دفتر، دوستی را دیدم که او نیز در حال گریه بود. یکدیگر را در آغوش گرفتیم و اشک ریختیم. وقتی قصد رفتن به کلاس را کردم، به من گفت: «عمامه‌ات را فراموش کرده‌ای!» معمولاً طلبه‌ها این لباس را همراه دارند اما آشفتگی آن روز سبب شد از خود غافل شوم و تا امروز، به ندرت چنین حواس‌پرتی را تجربه کرده‌ام.

مظلومیت، خدمتگزاری بی‌ادعا و ساده‌زیستی شهید رئیسی، دل همه را سوزاند. الگوی مدیریتی او، برگرفته از نهج‌البلاغه و سیره امام و رهبری، باید به مکتبی تبدیل شود که عملکرد مسئولان را با آن بسنجیم. مسئولی که طلبکارانه برخورد می‌کند، خود را بالاتر از مردم می‌داند، یا با زندگی اشرافی و سفرهای پرهزینه، مانور ثروت میدهد، شایسته مسئولیت نیست. این رفتارها نه‌تنها برازنده نظام اسلامی نیست، بلکه دل خانواده‌های شهدا و آزادگانی را که سالها در زندان‌ها مبارزه کردند، میسوزاند.

همانگونه که مقام معظم رهبری در بیانیه گام دوم تأکید کردند، مردم از آرمان‌های انقلاب دلزده نمی‌شوند، بلکه فاصله گرفتن برخی مسئولان از سبک زندگی اسلامی و ساده‌زیستی و آرمانهای انقلاب، این احساس را ایجاد می‌کند. امیدوارم همه از شهید رئیسی درس بگیریم و خداوند جایگاه او را در بالاترین درجات بهشت، در کنار امام رضا(علیه السلام) قرار دهد.