طاق بستان در گذشته نام روستایی در ۹ کیلومتری شهر کرمانشاه بوده است. پس از آن با گذشت زمان و توسعه شهری این روستا در محدوده شهری قرار گرفت.

این مکان در گذشته با آب و هوا و طبیعت دلپذیر خود محل تفریح و شکار پادشاهان ساسانی بوده است و نقش های کنده کاری نیز گویای این امر است.
ابتدا پادشاهان ساسانی منطقه ای را در اطراف تخت جمشید برای ساخت مجسمه های خود انتخاب کردند اما اردشیر دوم و پادشاهان پس از او طاق بستان واقع در جاده ابریشم را انتخاب کردند.

وجه تسمیه

مردم محلی کرمانشاه به طاق بستان «طاق وسان» می گویند. طاق به معنای همان طاق، و بستان به معنای «سنگ» است. پس معنی طاق بستان در زبان کردی به معنی طاق سنگی است. در کتب تاریخی، این اثر به نام های شبدیز، قصرشیرین، طاق وسطام، طاق بیستون، تخت بستان و طاق بهشتون نیز شناخته می شد اما نامی که بیشترین ارتباط را با این مفهوم دارد «طاق وسان» است.

نمایش قدرت

معماری تاریخی هر ملتی آینه تاریخ، هنر و فرهنگ آن ملت است و ساسانیان سعی می کردند قدرت و شکوه خود را با کتیبه ها و آثار بر روی کوه های واقع در راه های اصلی مانند جاده ابریشم که می تواند توجه همه رهگذران را به خود جلب کند، به رخ بکشند.

طاق بستان در استان کرمانشاه یکی از باشکوه ترین نقش برجسته های صخره ای دوره ساسانی است که قدرت شاهان ساسانی را برای آیندگان به نمایش می گذارد.

داستان طاق بستان

در قطعات طاق بستان چندین وقایع تاریخی از دوره ساسانی و همچنین تاجگذاری پادشاهان این دوره دیده می شود. تاج گذاری اردشیر دوم، تاج گذاری شاپور دوم، تاج گذاری شاپور سوم، تاج گذاری خسروپرویز و سنگ نوشته های سنگی به خط پهلوی از جمله این رویدادهاست.

داستان طاق بستان به یاد پیروزی های خسرو است، نقش برجسته خسرو پرویز مردی سوار بر اسب است. به گفته باستان شناسان این شخص خسرو پرویز است که بر اسب خود به نام شبدیز نشسته و قدرت شاه را نشان می دهد.

داخل طاق، در قسمت جانبی سمت راست و چپ، صحنه شکار گراز دیده می شود که در جزئیات زیبا و شاهکار است. این تصاویر فیل ها، گرازها، سربازان وهمراهان پادشاه را نشان می دهد.در قسمت فوقانی دیوار سمت چپ، نقش برجسته‌ای از دوره قاجار وجود دارد که کتیبه ‌ای به خط نستعلیق حجاری شده است. تصویر قدرت پادشاه را نشان می دهد.

در این نقش برجسته محمدعلی میرزا دولت شاه با چهره ای چاق و ریشی بلند بر تخت نشسته است، او یک پیراهن چین دار قرمز پوشیده است. کمربند به کمر بسته است و شمشیر و خنجر بر پشت او آویزان است.در سمت چپ او امام قلی میرزا معروف به عمادالدوله از امرای کرمانشاه در دوره قاجار ایستاده است که خرس سیاه کوتاهی دارد که متأسفانه رنگ خود را از دست داده است.