هرمزگان در اردیبهشت و خرداد، حال و هوای دیگری دارد، اینجا از گلاب‌گیری و گل غلطان خبری نیست، اما بوی سیر و سرکه، گشنیز و سیاه‌دانه و ادویه فضای خانه‌ها را پر می‌کند. شیشه‌های شسته شده و دبه‌های آماده در گوشه‌های حیاط و کنج تراس‌ها صف کشیده‌اند تا از سلطان میوه‌ها به نحو شایستهای استقبال کنند.
این روزها میهمان خانه هر هرمزگانی که شوی در کنار نوبرانه‌هایی که ظرف میوه را خوش آب و رنگ کرده، چغاله‌های انبه هم خودنمایی می‌کنند. انبه میوه آبدار و خوش‌مزه‌ای است و طعم آن می‌تواند تجربه گرمسیری لذت‌بخشی را در خاطر شما به یادگار بگذارد.
بهار که از نیمه می‌گذرد، بساط ترشی خوشمزه انبه نیز تقریباً درهمه خانه‌ها پهن است، زنان همسایه و فامیل کنار یکدیگر جمع می‌شوند و با یاری دادن به یکدیگر ترشی یک سال هر خانواده را درست می‌کنند. آن‌ها می‌دانند تقریباً تا انتهای خردادماه برای ترشی انبه فرصت دارند؛ زیرا پس از این زمان، هسته انبه به اصطلاح سفت می‌شود و گوشت آن نرم و دیگر قابلیت استفاده برای ترشی را از دست می‌دهد.
ناگفته نماند خونگرمی و سخاوت مردم هرمزگان به آنجا می‌رسد که در کنار تهیه ترشی برای خانواده برای هر کدام از دوستان و آشنایان در سراسر کشور نیز در این فصل دبه‌ای ترشی آماده می‌کنند که حتی اگر خود نیز به سرکشی آن دوست موفق نشوند، حتماً توسط شخص دیگر و یا با وسایل نقلیه عمومی آن را به صاحبش می‌رسانند.
هرمزگان؛ استان انبه
در هرمزگان تقریباً خانه ویلایی و یا باغی یافت نمی‌شود که در آن درخت انبه‌ای از دیوار آن به کوچه سرک نکشد و میوه‌های انبه به عابران چشمک نزنند. انبه میوه گرمسیری است که سرشار از ویتأمین‌های آ، بی و سی، کربوهیدرات‌ها، اسیدهای چرب، پروتئین‌ها، اسیدهای عالی، مواد معدنی و فیبر است به همین دلیل به سلطان میوه‌ها شهرت دارد. فصل گل‌دهی آن نیز برای خود حکایتی گفتنی است که از اوخر دی آغاز می‌شود و تا اوایل فروردین ماه ادامه دارد. در این مدت شاخه‌ها پر است از خوشه‌هایی که گل‌های ریز و کوچک به رنگ زرد کمرنگ از آن روییده اند وعطر آن کوی و باغ را پر می‌کند. هرمزگان رتبه نخست تولید و سطح زیرکشت انبه در کشور را دارد.
انبه، نارس برداشت می‌شود
بزرگ‌ترین تولیدکننده انبه در جهان کشور هند است. هند حدوداً نصف انبه موجود در جهان را تولید می‌کند و قدمت کشت این میوه خوشمزه در هندوستان به ۴هزارسال می‌رسد. در قرن ۱۹ بازرگانان میوه انبه را به آفریقا و جنوب آمریکا به دلیل موقعیت زیستی که داشتند، معرفی کردند و چیزی نگذشت که تجار و دریانوردان ایرانی و عرب آن را به ایران ارمغان آوردند.
در ایران بیشترین سطح زیر کشت انبه متعلق به استان هرمزگان است. قدمت کشت انبه در هرمزگان به ۷۰۰ سال قبل باز می‌گردد.
هرمزگان با۲ هزار و ۸۰۰ هکتار باغ انبه با ارقام «آل مهتری»، «کلک سرخظ»، «هلیلی»، «لانگرا و سندری»، رتبه نخست تولید و سطح زیرکشت انبه را در کشور داراست که امسال با توجه به بارندگی‌های صورت گرفته پیش‌بینی می‌شود، ۲۹ هزار تن محصول انبه که ۱۰ درصد بیشتر از پارسال است از باغات هرمزگان برداشت شود.
۷۰ درصد انبه هرمزگان به صورت نارس برداشت می‌شود که در صنایع ترشی و شوری استفاده می‌شود. تهیه ترشی، پودرانبه، تولید آب انبه، کنسرو، مربا و تازه خوری از مهم‌ترین محصولات تولیدی از انبه است.
انبه؛ حساس و ظریف
انبه برخلاف ظاهربزرگ و تنومندش بسیار حساس و ظریف است.
علی وطن‌خواه، دانش آموخته مهندسی کشاورزی، انبه کار و کشاورز نمونه استان هرمزگان می‌گوید: درخت انبه برخلاف ظاهربزرگ و تنومندش اما بسیار حساس و ظریف است که با لطمه کم آبی به صورت نامحسوس بدون اینکه علائمی از کم آبی در برگ‌های آن مشاهده شود، خشک می‌شود بنابراین به مراقبت و توجه زیادی نیاز دارد. او که بیشتر از ۲۰ سال انبه می‌کارد و قبل از او، پدر و پدر بزرگش نیز در این زمینه فعالیت داشتند، توضیح می‌دهد که در ۱۸ هکتار باغ انبه‌اش در شهرستان رودان، بیش از ۲ هزار انبه اصلاح شده پیوندی زیر کشت دارد که از بهترین و مرغوب‌ترین ارقام انبه «لانگرا و سندری» است که هر سال به ثمر می‌نشینند و سال‌آوری ندارند.
این کشاورز نمونه در خصوص صادرات این میوه با ارزش می‌گوید بازار داخلی تشنه انبه است و ما از سراسر ایران برای این میوه مشتری داریم و طوری نیست که انبه روی دست باغدار بماند. علی آقا ادامه می‌دهد آب و هوای هرمزگان برای کشت انبه بسیار مناسب است که با ایجاد باغات جدید با ارقام اصلاح شده می‌توان ایجاد اشتغال پایدار نمود که در این زمینه حمایت مسئولان و متولیان بخش کشاورزی را می‌طلبد.
وطن‌خواه اما از نبود باغ مادری، وجود سم‌های تقلبی و بی‌کیفیت با قیمت بالاو نبود صنایع تبدیلی برای میوه انبه گله‌مند است و می‌گوید برای تنظیم بازار کشاورز باید جوابگوی همه مسائل باشد و تمام کاسه کوزه‌ها سر ما می‌شکند، اما حمایت از کشاورز کم است و پاسخگوی نیازهای ما نیست. این کشاورز نمونه از بروز بیماری جدید سرخشک که درختان انبه منطقه را تهدید می‌کند نام می‌برد و خواستار حمایت مسئولان برای ریشه کنی این بیماری است.
هسته انبه به‌جای مغز بادام
درخت انبه قد بسیار بلندی دارد و گنبدی شکل است و ارتفاع آن حدود ۱۰ متر است که می‌تواند تا ۴۰ متر هم برسد. یکی دیگر از عجایب درخت انبه عمر طولانی این درخت است و جالب است بدانید این درخت تا سن ۳۰۰ سالگی هم می‌تواند میوه بدهد. برداشت انبه در دو مرحله است یکی انبه نارس برای درست کردن انواع ترشی و مرحله دوم انبه رسیده برای خوردن در میهمانی‌ها و مصرف اعضای خانواده است. درخت انبه پیوندی ازسال چهارم یا پنجم پس از کاشت شروع به میوه دادن می‌کند که پس از هشت سال میزان تولید آن افزایش می‌یابد و در 20 سالگی به رشد کامل می‌رسد. رسیدن میوه انبه بین 3 تا 6 ماه زمان نیاز دارد و میوه‌های انبه در زمان رسیدن وزنی بین ۵۰۰ گرم تا ۲هزارو500 گرم وزن دارند. میوه رسیده انبه تنوع رنگی زیادی دارد و با چهار رنگ قرمز، زرد، نارنجی و سبز راهی بازار می‌شود.
خبرنگار: شهین صادقی
عکاس: حبیب عیدزاده
نظر شما