امیر دوست‌محمد حسینی استرآبادی یکی از این اولین‌هاست. او قدیمی‌ترین کتابدار در تاریخ کتابخانه حرم مطهر امام رضا(ع) محسوب می‌شود؛ نخستین فردی که به عنوان «خاذن کتابخانه» به نامش اشاره شده است. درباره زندگی دوست‌محمد استرآبادی و خاندان او، اطلاعاتی در اختیار داریم که نشان می‌دهد چرا وی را به عنوان کتابدار در حرم مطهر استخدام کرده‌اند. دوست‌محمد متعلق به خاندانی فاضل از سادات شهر استرآباد در حدود گرگان امروزی بود. جد اعلای وی، عمادالدین علی حسینی استرآبادی مشهور به «میر کلان» عالمی شناخته شده در آن خطه محسوب می‌شد. اینکه دوست‌محمد چگونه به مشهد آمد و در آستان‌قدس رضوی به عنوان کتابدار مشغول به کار شد، معلوم نیست. می‌دانیم وی در دوره شاه طهماسب یکم در مشهد حضور داشت و در همان دوره این پُست را از فرمانروای صفوی دریافت کرد. دوست‌محمد حسینی استرآبادی، عالمی دست به قلم بود و کتابی به نام «عمل السنه» را به رشته تحریر درآورد و آن را به شاه طهماسب یکم صفوی تقدیم کرد. کتاب یاد شده را درواقع ترجمه‌ای از کتاب «مصباح کوچک» اثر شیخ طوسی دانسته‌اند. قدیمی‌ترین اثری که به نام دوست‌محمد حسینی استرآبادی و سِمَت وی در کتابخانه آستان‌قدس اشاره می‌کند، کتاب «ریاض العلماء و حیاض الفضلاء» اثر عبدالله بن عیسی‌بیگ، مشهور به میرزا عبدالله افندی (درگذشته ۱۱۳۰ ق) است. وی در این اثر سترگ و پرحجم، به اختصار درباره دوست‌محمد حسینی استرآبادی مطالبی را می‌نویسد و تصریح می‌کند: «وی فاضلی عالم و جلیل‌القدری خردمند بود و در روزگار شاه طهماسب صفوی ریاست کتابخانه آستانه مبارک رضوی را به عهده داشت و در زمان دیگر پادشاهان صفوی هم از آن سمت برخوردار بود. از آثار او عمل‌السنه است که به فارسی تألیف و به شاه طهماسب صفوی اهدا کرده‌است و کتاب او از کتب مشهور دعاست. نوادگان این سید تا زمان حاضر وجود دارند و بیشتر آن‌ها امور کتابخانه حضرتی را عهده‌دار بوده‌اند و در حال حاضر هم بازماندگان وی به [این] سمت مفتخرند». در «ریاض‌العلما» گزارشی درباره یکی از فرزندان دوست‌محمد استرآبادی به نام «محمد مؤمن» وجود دارد که ظاهراً وی را در سال ۱۰۸۸ ق در مکه و به دلیل اعتقاداتش مقتول کرده‌اند. برخی بر این باور هستند که «محمد مؤمن استرآبادی» همان فرد مدفون در بقعه «گنبد سبز» در مشهد است که البته دیدگاه این افراد به دلایل متعددی که جای طرح آن‌ها در این نوشتار نیست، نمی‌تواند چندان قابل اتکا و اثبات باشد. زمان وفات دوست‌محمد استرآبادی را نمی‌دانیم، اما نکته جالب توجه درباره پرونده وی در آستان‌قدس، تداوم پرداخت مستمری به همسر دوست‌محمد است. در اسنادی مربوط به سال‌های ۱۰۱۰ تا ۱۰۲۰ ق، از پرداخت مواجب به همسر دوست‌محمد استرآبادی سخن به میان آمده‌ که نشان از برقراری مستمری بازماندگان برای یک کتابدار فوت شده در تاریخ حرم مطهر رضوی است؛ موضوعی که در نوع خود جالب توجه به نظر می‌رسد و می‌تواند اولین نمونه از این دست باشد.