آنگاه امام به او راهنمایی کردند و فرمودند: «ای پسر شبیب، اگر با غم، اندوه یا مصیبتی روبه‌رو شدی و خواستی برای آن گریه کنی، گریه خود را بر مصائب سیدالشهدا(ع) قرار بده تا دلت سبک شود». حضرت سپس به بخشی از مصائب سیدالشهدا(ع) اشاره کردند و فرمودند: «ای پسر شبیب، آن روز (روز عاشورا) که حسین(ع) کشته شد، مصیبت ابی‌عبدالله(ع) چشم‌های ما را مجروح کرده است». (کنایه از آن است که از شدت اشک ریختن بر این مصیبت، چشمانمان زخم شده است) ایشان افزودند: «آنان (دشمنان) تلاش کردند عزیز ما را در زمین کربلا خوار و ذلیل کنند. این مصیبت، غم و اندوه را تا قیامت برای ما به ارمغان آورده است و ما تا ابد عزادار و محزون ابی‌عبدالله(ع) خواهیم بود».

این توصیه به عزاداری و حزن بر سیدالشهدا(ع)، ریشه‌ای عمیق در سیره ائمه اطهار(ع) دارد. در مرو، هنگامی که از امام رضا(ع) درباره علت سیاه‌پوشی منزلشان از ابتدای محرم سؤال شد، ایشان پاسخی دادند که امروز برای رفع شبهاتی که برخی مطرح می‌کنند، بسیار کارآمد است. در پاسخ به کسانی که این سیاه‌پوشی‌ها را به دوران صفویه، قاجاریه یا زندیه نسبت می‌دهند، امام(ع) فرمودند: «ریشه این عزاداری و سیاه‌پوشی به پدرم، موسی بن جعفر(ع) بازمی‌گردد. ایشان از آغاز ماه محرم منزل خود را سیاه‌پوش می‌کردند، خود نیز لباس سیاه می‌پوشیدند و هر روز در منزل برای سیدالشهدا(ع) اقامه عزا می‌کردند. هر روز بر حزن و اندوه ایشان افزوده می‌شد، تا جایی که از هفتم محرم به بعد، دیگر پدرم را خندان نمی‌دیدیم». بنابراین، این عزاداری، سیاه‌پوشی و نصب پرچم‌های سیاه بر در و دیوار شهر و منازل، یادگار و سیره امام کاظم(ع) و امام رضا(ع) است.

فراتر از ریشه‌های تاریخی و مشروعیت دینی، عزاداری سیدالشهدا(ع) تأثیرات عمیق و چندگانه‌ای بر جامعه، اعم از شیعه و غیر شیعه داشته و دارد. یکی از بارزترین این تأثیرات، نقش آن در الهام‌بخشی به انقلاب و آزادی‌خواهی است. بارها در محافل انقلابیون کشورهای اسلامی، اعم از شیعه و سنی، این جمله را شنیده‌ایم که تمام انقلاب‌ها و حرکت‌های آزادی‌بخش، مدیون سیدالشهدا(ع) هستند. درواقع، تمام آزادگان عالم، روحیه حریت، انقلابی‌گری و مقابله با ظلم و ستم را از ایشان آموخته‌اند.

علاوه بر این، عزاداری سیدالشهدا(ع) در پاک‌سازی معنوی، اصلاح رفتارها و اخلاق، رشد معنوی و رفع بسیاری از آسیب‌های اجتماعی جامعه به‌شدت مؤثر بوده و هست. همانند ماه رمضان، در ماه‌های محرم و صفر شاهدیم بسیاری از آسیب‌های اجتماعی نظیر درگیری‌ها، طلاق‌ها، نزاع‌ها و اختلافات که در سایر ایام سال بیشتر مشاهده می‌شوند، به کمترین سطح خود می‌رسند. درواقع، لطافت و صفایی که فضای توجه به امام و امامت به جامعه می‌بخشد، موجب می‌شود جامعه از معاصی، آسیب‌های اجتماعی، گناه و آلودگی‌ها فاصله بگیرد. این تأثیر را به‌طور چشمگیری در سطح جامعه و در مجموعه‌های رصدکننده جرایم، مشاهده می‌کنیم.

در نهایت، این محافل و مجالس عزاداری سیدالشهدا(ع) موجب ارتقای معنوی جامعه می‌شود. حضور مردم در این فضا، هم تذکری است برایشان (اشاره به آیه «فَذَکِّرْ») و هم موجب می‌شود انسان‌ها بیشتر متوجه اهل‌بیت(ع) و معارف دینی شوند که نتیجه آن، رشد فهم و درک دینی افراد و ارتقای معنوی آنان است.