در لرستان، زمین فقط خاک نیست؛ حافظه‌ای است قدیمی که از رگ‌های خشکش صدای تشنگی می‌آید. چشمه‌ها یکی پس از دیگری خشکیده‌اند و رودخانه‌ها که سرشت زندگی‌اند، به قطرات اندکی تنزل یافته‌اند.
از آغاز سال آبی جاری تا خردادماه، میزان بارندگی در لرستان ۴۱ درصد نسبت به سال گذشته و ۳۸ درصد کمتر از میانگین بلندمدت کاهش یافته است و خشک‌سالی را شدت داده است.
نتیجه‌ی این کاهش، نه‌فقط خشکی جویبارها و چشمه‌ها، بلکه فروپاشی شبکه‌های آبی، فرسایش امنیت زیستی و مهاجرت تدریجی زندگی از دل خاک و گرفتاری زمین و انسان و رود در بی‌آبی است.
در خرداد ۱۴۰۴ فقط یک درصد از مساحت لرستان در شرایط نرمال قرار داشت. ۷ درصد درگیر خشک‌سالی خفیف، ۱۲ درصد دچار خشک‌سالی متوسط، ۳۱ درصد در خشک‌سالی شدید و ۴۸ درصد با خشک‌سالی بسیار شدید مواجه شدند.
شهرستان‌های چگنی، رومشکان، و بخش‌هایی از خرم‌آباد، بیشترین افت را ثبت کرده‌اند. در این مناطق، بارش به زیر ۳۰۰ میلی‌متر کاهش یافته؛ درحالی‌که میانگین بلندمدت آن بیش از ۵۰۰ میلی‌متر بوده است.
از سوی دیگر آب‌های زیرزمینی که همچون خون در رگ‌های زمین می‌جوشند، امروز دچار فقر حجمی‌اند. کسری مخازن آب زیرزمینی لرستان به ۵۰ میلیون مترمکعب رسیده است. چاه‌ها به ته‌نشینی افتاده‌اند و صدای مکش پمپ‌ها در روستاها دیگر نوید آب نمی‌دهد.
رودخانه‌های لرستان، که تا همین چند دهه پیش زایشگاه حیات بودند، اکنون دبی خود را تا ۸۵ درصد از دست داده‌اند. در بسیاری از مناطق، جریان رودها از چند هزار لیتر به کمتر از ۵۰۰ لیتر بر ثانیه رسیده است.
حجم آب موجود در مجموع شش سد لرستان نیز نسبت به سال گذشته، ۲۹ درصد کاهش یافته. میانگین ذخیره آب در سدهای این استان به حدود ۶۲ میلیون مترمکعب رسیده است.
براساس گفته‌های نورالدین نوریزدان، مدیرعامل شرکت آب‌وفاضلاب لرستان، اکنون ۶۲۰ روستا در این استان در تابستان ۱۴۰۴ با تنش آبی مواجه هستند.
ژطبق اعلام او ۴۱۰ روستا در اولویت قرار گرفته‌اند تا تنش آبی این روستاها با استفاده از اعتبارات ملی، استانی، کمک خیّران و مشارکت قرارگاه امام حسن مجتبی تا پایان سال برطرف شود.
مدیرعامل شرکت آب‌وفاضلاب لرستان برآورد کرده‌است که برای رفع مشکل ۲۱۰ روستای باقی‌مانده بیش از ۶۳۰ میلیارد تومان اعتبار نیاز است.
نوریزدان وعده داده است که تا پایان سال جاری، مشکل آب‌رسانی به ۴۱۰ روستا رفع خواهد شد و البته تحقق این مشروط به تأمین اعتبارات مورد نیاز است.
در لرستان تنها روستاها نیستند که دچار تنش آبی شده‌اند. در شش شهر خرم‌آباد، بروجرد، دورود، ازنا، کوهدشت و الیگودرز نیز کم‌آبی نمایان شده‌است.
میزان برداشت آب از منابع زیرزمینی برای این شهرها در خردادماه از ۱۵۰۰ لیتر بر ثانیه کمتر بوده، درحالی‌که نیاز مصرف، بیش از ۳۰۰۰ لیتر بر ثانیه است.
برای مقابله با این بحران، حفر ۲۱ حلقه چاه جدید، احداث ۴۶ کیلومتر خط انتقال، و ساخت ۱۶ هزار مترمکعب مخزن اضطراری در برنامه قرار گرفته است.
لرستان با کاهش حدود ۳۰ تا ۵۰ درصدی بارش‌ها نسبت به میانگین درازمدت مواجه شده‌است، اما بی‌آبی فقط به عامل خشک‌سالی اقلیم بازنمی‌گردد.
زیرساخت‌های قدیمی، شبکه‌های آب‌رسانی فرسوده، نبود مخازن ذخیره‌سازی مطمئن، مدیریت منابع آبی ناکارآمد و نیز کندی در اجرای طرح‌های انتقال آب از مشکلات ساختاری‌اند که تنش آبی را تشدید کرده‌اند.
در لرستان جایی که سنگ و بلوط هزاران سال سایه‌بان حیات بوده‌اند، اکنون آسمان بسته است و خاک ترک برداشته. این سرزمین حالا با آب کم‌رمق رودها و چشمه‌های بی‌جان در مسیر احتضار آبی است.
نظر شما