به‌گزارش قدس آنلاین، پس از جنگ ۱۲ روزه میان ایران و اسرائیل و سقوط شدید بورس از شاخص ۳میلیون واحد؛ سرمایه‌گذاران دچار یک شوک بزرگ شدند؛ بورسی که در دو ماهه ابتدایی سال با رشدی چشمگیر همراه شده بود و امید افق‌های روشن پس از تجربیات تلخ بورس در سال‌های انتهایی دهه ۹۰ و ابتدای ۱۴۰۰ را در دل سهامداران کاشته بود و کم کم می‌رفت تا حس اعتماد را به بازار سرمایه بازگرداند، به‌یکباره ورق برگشت و شاهد خروج سنگین سرمایه شدیم.

یکی از مهم‌ترین دغدغه‌هایی که در ابتدای بازگشایی بازار پس از اعلام آتش‌بس در ذهن تمامی سرمایه‌گذاران از خرد گرفته تا سرمایه‌گذاران بزرگ شکل گرفت، این بود که در شرایط کنونی مسئولان چگونه می‌خواهند بورس را به ریل بازگردانند و اصولاً چه حمایت‌هایی مد نظر است؟

مدتی پس از بازگشایی، مسئولان اقتصادی کشور به‌منظور حفظ سرمایه‌های مردم در بازار سرمایه و ایجاد اعتماد میان آنان و جلوگیری از ریزش بیشتر اقدام به اعلام بسته‌ حمایتی کردند.

بانک مرکزی و سازمان بورس در جلسه‌هایی مستمر طی دو هفته اخیر در سطوح کارشناسی و مدیریتی و همچنین جلسه‌های مشترک رئیس کل بانک مرکزی، وزیر امور اقتصادی و دارایی و رئیس سازمان بورس؛ تصمیم‌هایی را در حمایت از بازار سرمایه اتخاذ کردند از جمله بازارگردانی سهام بانک‌ها و گروه‌های زیرمجموعه شبکه بانکی به‌خصوص بانک‌های اصل ۴۴ قانون اساسی.

بسته ۶۰ همتی در قالب تأمین مالی صندوق تثبیت، صندوق توسعه ملی و تأمین مالی سازمان بورس، تأمین مالی اعتباری خود بازار سرمایه و خرید اوراق تبعی بازار سرمایه و همچنین استفاده از ابزارهای سیاست‌های پولی و اعتباری بانک مرکزی بخش دیگری از این بسته حمایتی است.از طرفی به‌تازگی مدیرعامل فرابورس ایران از دور جدید حمایت‌ها از بورس و تزریق ۳۵ هزار میلیارد تومان نقدینگی جدید به بازار سرمایه خبر داد و گفت بیمه سهام برای پرتفوی‌های زیر ۵۰۰ میلیون تومان و انتشار اوراق تبعی به‌منظور تأمین مالی برای دو صندوق حمایتی تثبیت و توسعه از دیگر راهکارهای سازمان بورس برای ایجاد بهبود در بازار سرمایه است، اما این بسته‌ها تا چه حد می‌تواند به بهبود و پایداری بورس کمک کند؟

تزریق پول به بازار سرمایه در دنیا مرسوم نیست

فردین آقابزرگی، تحلیلگر بازار سرمایه در گفت‌وگو با خبرنگار ما درخصوص بسته حمایتی ۶۰ همتی بانک مرکزی برای حمایت از بازار سرمایه، ابراز کرد: این بسته به منظور پیشگیری از هجوم سرمایه‌گذاران و ایجاد آرامش در بازار اختصاص یافت هرچند در بازارهای جهانی چنین اتفاقی مرسوم نیست.

وی ادامه داد: در تمام دنیا تزریق پول و حمایت مستقیم پولی به بازار کمترین نقش را ایفا می‌کند. متأسفانه ما نه‌تنها بازار کارایی نداریم که بازارمان بومی شده است؛ هیچ بازاری در دنیا نداریم که با تزریق مستقیم پول سعی کند تعادل را به بازاری که به‌صورت سیستماتیک در معرض تهدید قرار گرفته، برگرداند.

این تحلیلگر بازار سرمایه اضافه کرد: برخی از همکاران ما به اشتباه حمایت اینچنینی از بازار را مشابه با در نظر گرفتن صندوق‌های تضمین در بورس‌های دنیا می‌دانند؛ درصورتی که علت ایجاد صندوق تضمین این است که بازپرداخت تعهدات نهادهای مالی مثل کارگزاری‌ها و بروکرها را تضمین کند تا چنانچه کارگزاری‌ها و یا شرکت‌های مدیریت دارایی از عهده پرداخت منابع مالی سرمایه‌گذاران خود برنیامدند، بتوانند از آن صندوق تضمین استفاده کنند؛ نه اینکه مانند ما بخواهند با آوردن این منابع جلو ریزش قیمت سهم را بگیرند.

آقابزرگی تأثیرگذاری چنین اقدام‌هایی را گذرا و کم اثر خواند و تأکید کرد: به‌نظر می‌رسد برای اینکه بتوان اعتماد را به بازار بورس بازگرداند و بازار سرمایه را به تعادل و ثبات رساند استفاده از مشتقات و ابزارهای مالی به‌منظور پوشش ریسک نوسان قیمت(آپشن‌ها و فیوچرز) باید در دستور کار قرار گیرد، همچنین باید تصمیمات نادرستی همچون تعطیل کردن بورس آن هم برای مدت طولانی را متوقف کرد؛ برای مدت کوتاهِ کمتر از یک روز و چند ساعته می‌توان بورس را تموقف کرد تا با این سیاست به نوعی به سرمایه‌گذاران بورسی هشدار داد تا اقدام به اخذ تصمیمات هیجانی نکنند؛ اما بستن بورس آن هم به مدت ۱۲ روز متولی اثر بسیار مخربی دارد.

برخی از کارشناسان معتقدند شاید در این اوضاع با ایجاد محدودیت‌هایی بتوان وضعیت بورس را متعادل کرد به طور مثال معتقدند محدودیت دامنه نوسان باید ایجاد شود، اما بسیاری دیگر از تحلیلگران بازار سرمایه ایجاد محدودیت را به صلاح بورس نمی‌دانند و معتقدند چنین گزینه‌هایی به عنوان یک راهکار بلندمدت نمی‌تواند نقش درستی در بازار بورس بازی کند؛ چراکه بر این باورند ما در گذشته محدود کردن فروش را تجربه کردیم، اما سیاست موفقی نبود و در ادامه نه‌تنها جلو افزایش قیمت گرفته نشد؛ بلکه اعتماد هم از بین رفت.البته در هفته گذشته شاهد این اتفاق بودیم که هیئت مدیره سازمان بورس و اوراق بهادار، مقرر کرد از ۱۷ تیرماه ۱۴۰۴، دامنه نوسان معاملات برای واحدهای سرمایه‌گذاری قابل معامله صندوق‌های سرمایه‌گذاری اهرمی، به مثبت و منفی ۴درصد افزایش یابد که پیش از این، دامنه نوسان صندوق‌های اهرمی ۳درصد بوده است و به اعتقاد برخی کارشناسان این میزان افزایش اتفاق خوبی است.

افزایش دامنه نوسان، زیان سهامدار را در شرایط فعلی بیشتر می‌کند

رحمان رحیمی، دیگر کارشناس بازار بورس در گفت‌وگو با خبرنگار قدس ابراز کرد: معتقدم دامنه بورس باید افزایش پیدا کند، اما در شرایط فعلی دیدیم که با افزایش دامنه نوسان از ۳ به ۴درصد؛ زیان سهامداران بیشتر شد.

به باور وی، در این برهه و به‌صورت کلی زمانی که جو منفی است، افزایش دامنه نوسان نتیجه‌ای جز افزایش زیان سهامدار ندارد.

تجربه ناموفق بسته‌های حمایتی اینچنینی

این تحلیلگر بازار سرمایه در بخش دیگری از سخنان خود درخصوص بسته حمایتی‌ای که مسئولان برای حمایت از بورس ارائه کرده‌اند، گفت: تجارب گذشته نشان می‌دهد این بسته‌ها موفقیت‌آمیز نبوده است و تنها یک اثر موقت و کوتاه‌مدت خواهند داشت. به طور مثال یک روز بازار را سبز می‌کنند و پس از آن شاهد بازگشت بازار به روال قبلی خود هستیم.

رحیمی اضافه کرد: اعتماد موضوعی نیست که به صورت کوتاه‌مدت بتوان آن را به بازار بازگرداند؛ چراکه اعتماد در بلندمدت از بین رفته و برای اینکه بتوان آن را بازگرداند رفتارها باید مستمر و قابل توجه باشند که حتی در این صورت هم اگر اقدام‌ها موفقیت‌آمیز باشند، دست‌کم یک سال زمان می‌برد تا این اعتماد بازگردد.

به باور وی، همه چیز در دستان دولت نیست؛ دولت با اقداماتی که به‌تازگی انجام داد تا حدودی نشان داد تصمیم به حمایت از بورس دارد، اما نکته این است که موضوعات کلان اقتصادی هستند که امروز بر بازار سرمایه سایه انداخته‌اند. تا زمانی که اوضاع به ثبات نرسد نمی‌توان انتظار بهبود داشت؛ باید مدت‌ها از جنگ ۱۲ روزه بگذرد و تا سهامدار به این یقین نرسد که اوضاع به ثبات رسیده نسبت به بازار سرمایه دید منفی خواهد داشت، بنابراین باید مدتی بگذرد و اقدام‌های اعتمادساز دولت را ببیند تا تصمیم به برگشت بگیرد.

به‌اعتقاد این تحلیلگر بازار سرمایه؛ باتوجه به جوی که در جامعه حاکم است شاید بتوان گفت دولت هم خیلی نمی‌تواند اقدامی انجام دهد و تنها می‌تواند با دوری از گرفتن تصمیم‌های خلق‌الساعه و بدون تحلیل، مقطعی نبودن حمایت‌ها و زمان دادن به سهامدار برای اینکه ثبات را در بازار ببیند؛ به بازار کمک کند.