به گزارش قدس خراسان، قزاقستان با مساحتی افزون بر دو هزار و ۷۰۰ میلیون کیلومترمربع، بزرگ‌ترین کشور در آسیای مرکزی و نهمین کشور بزرگ جهان از نظر مساحت است. اگر چه هیچ مرز زمینی مشترکی با این کشور نداریم؛ اما مسیر حمل و نقل ریلی مناسبی از لطف‌آباد سرخس در خراسان رضوی وجود دارد که با عبور از ترکمنستان و ازبکستان به قزاقستان می‌رسد.
این کشور در طول تاریخ به عنوان یک نقطه تقاطع برای کاروان‌های تجاری جاده ابریشم شناخته می‌شده و اکنون نیز پل ارتباطی میان شرق و غرب است. مردمش به میهمان‌نوازی معروف‌اند. قزاق‌ها بزرگ‌ترین گروه قومیتی این کشور به شمار می‌روند. دیگر اقلیت‌های قومی آن نیز شامل روس‌ها، اوکراینی‌ها و ازبک‌ها هستند. زبان رسمی این کشور، قزاقی است که یک زبان ترکی به شمار می‌آید؛ اما روسی نیز به طور گسترده در قزاقستان صحبت می‌شود.
افزایش ارزشی و کاهش وزنی صادرات خراسان رضوی به قزاقستان
اگرچه آمار تفکیکی-تجمیعی صادرات و واردات به تفکیک کشورها در سال ۱۴۰۳ هنوز روی سایت گمرکات کشور بارگذاری نشده؛ اما آمارهای سال ۱۴۰۲ حاکی از آن است که خراسان رضوی به لحاظ ارزشی سهمی ۱۶درصدی از تجارت ایران به قزاقستان داشته است. طبق آمار سال ۱۴۰۲ ایران با قزاقستان نزدیک به ۲۲۰میلیون دلار صادرات و ۶۵میلیون دلار واردات داشته است. مدیر کل گمرکات خراسان‌رضوی در گفت‌وگو با خبرنگار ما درباره تجارت استان با این کشور می‌گوید: در سال ۱۴۰۳ صادرات استان به کشور قزاقستان از نظر وزنی ۲۰درصد کاهش و از نظر ارزشی ۱۹درصد نسبت به مدت مشابه سال پیش از آن افزایش داشته است.
جواد جعفری درباره وضعیت تجارت خراسان رضوی با کشور قزاقستان می‌افزاید: این استان در سال ۱۴۰۲ به میزان ۴۹ میلیون و ۹۷۸ هزار و ۶۱۸ کیلوگرم به ارزش ۳۷ میلیون و ۴۰ هزار و ۱۲ دلار به این کشور صادرات داشته که در سال ۱۴۰۳ به ۴۰ میلیون و ۲۰۵ هزار و ۸ کیلوگرم به ارزش ۴۳ میلیون و ۹۰۷ هزار و ۵۴۱ دلار رسید.
به گفته وی واردات خراسان رضوی در سال ۱۴۰۳ از نظر وزنی و ارزشی با افزایش روبه‌رو بوده به گونه‌ای که در سال ۱۴۰۲، ۱۷ میلیون و ۸۲۳ هزار و ۱۷۹ کیلوگرم به ارزش ۹ میلیون و ۶۶۵ هزار و ۸۴۵ دلار و در سال ۱۴۰۳، ۲۴ میلیون و ۹۱ هزار و ۴۰۸ کیلوگرم به ارزش ۱۲ میلیون و ۴۴۶ هزار و ۳۹ دلار واردات داشته که این میزان، از افزایش ۳۵ و ۲۹ درصدی واردات در سال گذشته به لحاظ وزنی و ارزشی حکایت دارد .
تجارت نیم میلیارد دلاری و تراز تجاری مثبت
قزاقستان، شریک تجاری ما در حوزه دریای خزر است که از منظر ژئوپلیتیک و ژئواکونومیک برای ما کشور با اهمیتی محسوب می‌شود. رئیس اتاق مشترک ایران و قزاقستان نیز در گفت‌وگو با خبرنگار ما در این باره می‌گوید: این کشور در مسیر کریدور شمال به جنوب واقع شده و در بحث موافقت‌نامه تجارت آزاد با اوراسیا نیز در مرکز کشورهای عضو اتحادیه اقتصادی اوراسیا قرار دارد و با توجه به اینکه قزاقستان تحریم نبوده و عضو مجامع بین‌المللی و دبلیوتی‌اُ است، شرایط خوبی در جذب سرمایه‌گذاری خارجی دارد.
امیر عابدی با اشاره به بیش از سه دهه ارتباط اقتصادی و سیاسی خوب از سال ۱۹۹۰ با قزاقستان ادامه می‌دهد: در آن سال‌ها بیش از یک میلیارد دلار حجم تجارت خارجی ما بود؛ ولی با اعمال تحریم‌ها شرایط تجاری ما تغییر پیدا کرد و در حال حاضر با احتساب خدمات فنی و مهندسی، نزدیک به ۵۰۰ میلیون دلار و بدون آن ۳۷۰ میلیون دلار حجم تجارت خارجی ماست.
وی با بیان اینکه تجار ما در قزاقستان همچون تمام بازارهای بین‌المللی با هزینه‌های سربار تحریم و قیمت تمام شده و خطرپذیری تجاری بالا و سود کم روبه‌رو هستند، اظهار می‌کند: با وجود این، روند صادرات ما نسبت به سال گذشته مثبت بوده است. در حوزه واردات از کشور قزاقستان اغلب نهاده‌های دامی غلات و همچنین گوشت و دام زنده در سبد تجاری بوده؛ ولی از طرف ما ده‌ها قلم کالا در بخش‌های کشاورزی، پلیمری، صنایع شیمیایی، پتروشیمی، مواد غذایی و کالاهای صنعتی صادر می‌شود؛ اما این‌ها تنها بخشی از ظرفیت دو کشور است.
نقشه راه ۳ میلیارد دلاری
رئیس اتاق مشترک ایران و قزاقستان با اشاره به نقشه راه تجاری میان دو کشور می‌گوید: سه سال پیش دو کشور مقرر کردند حجم تجارت خارجی میان ایران و قزاقستان به سه میلیارد دلار برسد و در حال حاضر ما از آن نقطه مطلوب فاصله زیادی داریم که با شعار حل نمی‌شود. بخشی از آن به عوامل بیرونی مانند رفع تحریم‌ها، مبادلات پولی و بانکی و همچنین فعالیت دستگاه دیپلماسی اقتصادی مربوط است و بخشی هم به سرمایه‌گذاری و شکل‌گیری زنجیره‌های تأمین و اطمینان‌بخشی میان تجار دو طرف ارتباط مستقیم دارد.
عابدی ادامه می‌دهد: در وضعیت امروز، حساب‌های بانکی و آشنایی نداشتن تجار ما از بازار قزاقستان، مشکلات مهم ما در این بازار است. رتبه کسب و کار در قزاقستان نزدیک به ۲۵ و رتبه کسب و کار ما نزدیک به ۱۳۷ است و این فاصله معنادار نشان می‌دهد قزاقستان در حال رسیدن به سطح کشورهای توسعه یافته است و در جذب سرمایه خارجی با توجه به تحولات اخیرش موفق عمل کرده و توانسته با استانداردهای بین‌المللی رشد کند. کشور آلمان در آخرین قرارداد سرمایه‌گذاری در یکی از فرودگاه‌های قزاقستان نزدیک به ۴۷۵میلیون دلار سرمایه‌گذاری کرده که با توجه به سهم سرمایه‌گذاری خارجی در ایران که با موانع بی‌شماری از جمله ناپایداری اقتصادی، اطمینان نداشتن به آینده، بی‌ثباتی اقتصادی و مقررات زائد و قوانین دست و پاگیر روبه‌رو است، باز هم فاصله مشخصی دارد؛ ولی با تمام این چالش‌ها حدود ۵۰۰ شرکت ایرانی در آنجا فعال هستند که بیشتر آن‌ها در شهرهای آلماتی، آستانه، آکتائو و بخشی هم در حوزه شیمکنت متمرکزند.
وی با اشاره به راهکارهایی برای تجار ایرانی و خراسانی در راستای موفقیت در تجارت با این کشور تأکید می‌کند: ما به تجار خود پیشنهاد می‌دهیم برای اینکه بتوانند در این بازار موفق عمل کنند، حتماً اطلاعات بازار را بدست آورده و شریک تجاری خوبی برای خود بگیرند، زنجیره تأمین خود را در آن کشور تشکیل داده و در رویدادهای بین‌المللی شرکت کنند، از فرصت مسافرت‌های تجاری و تورهای صنعتی استفاده کرده و با هیئت‌های تجاری ارتباط بگیرند و از ظرفیت سرکنسولگری در آلماتی و آکتائو و سفارت در شهر آستانه نیز بهره ببرند.
درخواست لغو روادید ۳۰ روزه
رئیس اتاق مشترک ایران و قزاقستان با اشاره به نقش اتاق مشترک در لغو روادید میان دو کشور می‌افزاید: در حال حاضر لغو روادید میان دو کشور ۱۴ روز است و برای ۳۰ روز نیز درخواست داده‌ایم و به دنبال آن هستیم که روادید از قالب گردشگری به تجاری تبدیل شود تا شرکت‌ها پس از عقد قراردادها بتوانند ثبت شرکت خود را در قزاقستان انجام دهند که اعضای اتاق می‌توانند از خدمات این اتاق در زمینه تسهیل در ثبت شرکت‌ها، مشاوره در بخش لجستیک و بازرگانی و بازاریابی کالا و خدمات خود بهره ببرند.
عابدی ادامه می‌دهد: در حال حاضر ایجاد حساب‌های بانکی به نام ایرانی در قزاقستان همانند همه جای دنیا مشکلاتی دارد و برای انتقال پول باید از طریق صرافی‌ها و قراردادهای سه‌جانبه اقدام کرد. با این حال ظرفیت‌های دو کشور بسیار زیاد است و فرصت‌های بی‌شماری در بخش‌های صنعتی، کشاورزی و گردشگری به ویژه گردشگری سلامت یا اکوتوریست وجود دارد؛ ولی لازمه همه این اتفاق‌ها این است که فعال اقتصادی در این حوزه خودش هم علاقه‌مند بوده و شرایط سیاسی و اقتصادی منطقه و کشور نیز این آمادگی را داشته باشد. قزاقستان یک بازار مناسب، مطمئن و قابل دسترس محسوب می‌شود و پروازها از تهران به آلماتی و از گرگان به آکتائو ظرفیت‌های ارتباط هوایی این دو کشور است.
وی با اشاره به ظرفیت‌های مهم این کشور در زمینه زنجیره تولید در حوزه کشاورزی و ساختمان می‌گوید: در حوزه صنایع غذایی، ادوات کشاورزی، کشاورزی فراسرزمینی، گلخانه، دام، طیور، کشتارگاه، زنجیره صنعت ساختمان، کاشی، سرامیک و شیرآلات و به خصوص سنگ و سیمان، در حال حاضر تجارت خوبی با قزاقستان داریم که می‌تواند زنجیره تولید نیز در این دو بخش به کار رود. برای هم‌افزایی بیشتر باید اتاق‌های شهرستان‌ها همانند اتاق خراسان رضوی همکاری دو سویه با یکدیگر داشته باشند؛ اما در حوزه بیرونی که خارج از اراده بخش خصوصی بوده، ایجاد ثبات اقتصادی، حذف پیمان‌سپاری، ایجاد سهولت و حمایت در برگزاری رویدادها و اعزام هیئت‌های تجاری ضروری است که در واقع نقش سازمان توسعه تجارت و دستگاه دیپلماسی را باید در این حوزه پررنگ‌تر دید و این ساختارها را اصلاح کرد.
بیشتر تجار خراسانی در شیمکنت و آلماتی قزاقستان فعالیت دارند
رئیس اتاق مشترک ایران و قزاقستان با اشاره به فرهنگ مردم این کشور تأکید می‌کند: این کشور مردم بسیار خونگرمی دارد و با توجه به اسکان کشورهای اروپایی و عربی، نمادهای این کشورها و سرمایه‌گذاری آن‌ها در حوزه‌های زیرساختی، خدماتی و فرهنگی مشهود است. با این شرایط مردم قزاقستان نیز به روابط بین‌المللی هوشمندانه بسیار مسلط شدند و به همین واسطه امروز شاهد ارتباطات بسیار خوب و امنیت اقتصادی و اجتماعی بسیار بالایی در قزاقستان هستیم.
عابدی اظهار می‌کند: قزاقستان با ۲۰میلیون نفر جمعیت و حجم تجارت خارجی بیش از ۱۳۵میلیارد دلاری جزو کشورهای ثروتمند و شاخص محسوب می‌شود. این کشور پیشرفت بزرگی در ایجاد شهرهای هوشمند داشته و در بحث رمزارزها پس از آمریکا رتبه دوم را دارد. در حوزه غلات نیز به عنوان انبار غلات شناخته می‌شود. ارتباطش با دنیا ارتباط خوبی است؛ ولی ما به لحاظ محدودیت‌های موجود در سیستم اقتصادی و بی‌ثباتی نتوانستیم از این بازار به شکل شایسته استفاده کنیم که امیدواریم اندیشه تجارت بین‌الملل در کشور و نگاه اقتصادی به حوزه بین‌الملل همراه با کاهش چالش‌ها ایجاد شود و همراه با رویکرد بین‌المللی در حفظ صیانت از تمامیت ارضی، شرافت ایران و ایرانی بتوانیم روابط خوبی با کشورها به خصوص قزاقستان داشته باشیم و از این روابط تاریخی و فرهنگی به بهترین شکل در حوزه اقتصاد استفاده کنیم.
وی با بیان اینکه خراسان رضوی در حوزه سنگ و تولیدات صنعتی، فرش و مواد غذایی بسیار سرآمد است، می‌گوید: این استان از طریق مرزهای سرخس و لطف‌آباد دسترسی آسانی به قزاقستان دارد؛ چون از مسیر ریلی در بخش واردات و صادرات با این کشور همکاری می‌کند. هم‌اکنون خراسان رضوی تجار خوبی در این کشور دارد که در شهرهای آلماتی و شیمکنت مستقر هستند.
کاهش ۲ درصدی سهم خراسان رضوی از تجارت با قزاقستان
طبق گفته‌های رئیس اتاق مشترک ایران و قزاقستان، تجارت ایران با این کشور در حال حاضر با احتساب خدمات فنی و مهندسی ۵۰۰ میلیون دلار و بدون آن حدود ۳۷۰ میلیون دلار است که با توجه به آمار گمرک خراسان رضوی از جمع صادرات و واردات استان با قزاقستان در سال ۱۴۰۳ که حدود ۵۵ میلیون دلار بوده، می‌توان به عدد ۱۴ درصدی سهم خراسان رضوی از تجارت کشور با قزاقستان رسید که نسبت به سال ۱۴۰۲ کاهش دو درصدی داشته است. با این حال با توجه به مسائل مختلف ترانزیتی از جمله ثبت و ترخیص کالای سایر استان‌ها در خراسان رضوی، این اعداد چندان حائز اهمیت نیست و نکته قابل اهمیت، همان تراز تجاری مثبت با این کشور است.
نظر شما