اگر گذرتان به استان‌های شمالی کشور افتاده باشد در ورودی شهرهای مختلف با افرادی مواجه خواهید شد که تابلوهایی با عنوان باغ‌ویلا و یا خانه‌مسافر اجاره‌ای همراه خود دارند و به دنبال مجاب کردن مسافران برای اجاره آن‌ها هستند و یا عبارت ویلای استیجاری یا خانه‌مسافر را روی هر در و دیوار و تیر برقی در این شهرها می‌توانید ببینید که شماره تماسی هم کنارش نوشته شده و به طور شبانه‌روزی فارغ از رعایت هر گونه قانونی تنها با اخذ یک کارت ملی میهمان پذیرش می‌کنند و در بیشتر آن‌ها هم ارائه هر نوع خدمات غیرمجاز نیز مجاز است. تعداد زیادی از گردشگرانی که از قبل جایی برای اقامت برنامه‌ریزی نکرده‌اند نیز با توجیه ارزان‌تر بودن این مکان‌ها، ترغیب شده و فارغ از اینکه این باغ‌ویلاها دارای مجوز رسمی از ارگان‌هایی نظیر اداره اماکن و گردشگری هستند یا نه؛ نسبت به اجاره آن‌ها اقدام می‌کنند. اما متأسفانه برخی از این خانه‌ها و ویلاها محل شکل‌گیری انواع آسیب‌های اجتماعی نظیر سرقت و بهره‌کشی از نوامیس مردم می‌شوند و پای افرادی که چند روزی را برای گردش و تفریح اقدام به سفر کرده‌اند را به کلانتری‌ها و مراجع قضایی باز می‌کنند.البته پرواضح است که ایجاد محدودیت برای هر فعالیتی از جمله بخش گردشگری آفت بوده و نمی‌توان اقامت گردشگر را تنها در دایره هتل‌ها محصور کرد بلکه منظور این است که انجام هر گونه فعالیتی نظیر خانه‌مسافرها باید در چارچوب قانون و رعایت ضوابط خاص همراه با نظارت صورت بگیرد.
فعالیت ۹هزار خانه‌مسافر غیرمجاز
ساماندهی این اقامتگاه‌های غیررسمی اگرچه از دهه ۹۰ در مازندران کلید خورده ولی در حال حاضر روند ساماندهی آنچنان باید و شاید محقق نشده است. از طرفی پیشرفت ناموزون و بدون برنامه گردشگری در مازندران و تبدیل شدن گردشگری به خوش‌نشینی طی دو دهه اخیر سبب شده بخش مهمی از محیط زیست این استان تحت فشار ساخت‌وسازهای خارج از ضابطه و رشد قارچ‌گونه باغ‌ویلاها قرار بگیرد زیرا به گفته ایزدی، مدیر کل میراث فرهنگی و گردشگری مازندران، بیش از ۹ هزار خانه‌مسافر و ویلا فاقد مجوز در مازندران شناسایی شده که این موضوع نشان‌دهنده این است که تعداد قابل توجهی از اقامتگاه‌های مسافرتی در مازندران همچنان بدون مجوزهای لازم فعالیت می‌کنند.
مسئول یک آژانس گردشگری در استان مازندران از موضوع خانه‌مسافرهای غیرمجاز به عنوان یک فاجعه برای حوزه گردشگری یاد کرده و می‌افزاید: هیچ نظارت و کنترلی روی این گونه اقامتگاه‌ها وجود ندارد به طوری که برخی از این واحدها در حال حاضر حتی به طور ساعتی مکان را اجاره می‌دهند.
غلامحسین سراج در ادامه گفت‌وگو با قدس تصریح می‌کند: صاحب این واحدها در ازای دریافت کارت ملی یک نفر، واحد را اجاره داده و برای آن‌ها اهمیتی ندارد چه فرد یا افراد دیگری و با چه نسبتی وارد این مکان اقامتی می‌شوند.
واکاوی رشد قارچ‌گونه خانه‌مسافرها
وی بر ضرورت فوری ساماندهی این واحدها تأکید و خاطرنشان می‌کند: اماکن و میراث فرهنگی و گردشگری در کنترل و نظارت بر این خانه‌مسافرها باید به طور جدی عمل کنند حتی کلانتری‌های هر منطقه می‌تواند افرادی که با تابلو و پلاکارد در ورودی‌های شهرها و خیابان‌ها مشغول تبلیغ و جذب گردشگران هستند را شناسایی کرده و مجوزهای آن‌ها را مورد بررسی دقیق قرار دهند.
مدیر آژانس گردشگری سراج ضعف در حوزه اشتغال در استان را نیز عاملی برای رشد قارچ‌گونه این خانه‌مسافرها نیز تلقی کرده و ادامه می‌دهد: وقتی یک خانواده از درآمد خاصی برخوردار نباشد از اجاره منزل خود به عنوان آسان‌ترین شیوه درآمدی استفاده کرده و در بازه‌های زمانی نظیر عید نوروز و یا تابستان، به منازل اقوام درجه یک خود کوچ کرده و محل زندگی خود را به اجاره مسافران می‌دهند.
یک کارشناس گردشگری نیز معتقد است خانه‌مسافرها و باغ‌ویلاهای غیرمجاز دارای آسیب‌ها و مشکلات زیادی هستند که متأسفانه طی دهه‌های اخیر برای رفع آن‌ها صرفاً کارهای ظاهری و شعاری انجام شده است.
عاقبت نامعلوم کمیته ملی ساماندهی
وی که پیش‌تر در اداره گردشگری استان مازندران نیز دارای مسئولیت بوده و نخواست اسمی از وی برده شود در گفت‌وگو با قدس با بیان اینکه قیمت‌گذاری خانه‌مسافرها به صورت سلیقه‌ای انجام می‌شود و پایه‌گذاری خاصی ندارند، می‌گوید: موضوع خانه‌مسافرها فراز و نشیب‌های زیادی در سال‌های گذشته داشته به طوری که فرایند ساماندهی این مکان‌ها دو سال به درازا کشید و ۱۷ استان کشور با عنوان کمیته ملی ساماندهی خانه‌مسافر، دستورالعملی تدوین و عملیاتی کردند اما با وجود این دستورالعمل همچنان جدیت لازم برای برخورد با خانه‌مسافرها و ویلاهای غیرمجاز و ساماندهی آن‌ها وجود ندارد.
این کارشناس گردشگری با بیان اینکه چرا شرکت‌های مجری این طرح حذف شدند و آیا ضرورت این شرکت‌ها احساس می‌شود یا خیر، خاطرنشان می‌کند: آیا ادارات کل توان این را دارند که با نیروهای دولتی بحث ساماندهی خانه‌مسافر را به سرانجام برسانند، اگر این امکان وجود دارد چرا در سال‌های اخیر این مهم انجام نشده است و اگر ندارند چرا شرکت‌های مجری این طرح را حذف کردند.
وی با بیان اینکه مسافران و گردشگران نباید فقط مؤلفه قیمتی را مدنظر داشته باشند و به پیامدها و آسیب‌هایی که ممکن است در یک خانه‌مسافر غیرمجاز رخ دهد بی‌توجه باشند، تصریح می‌کند: صرفاً وارد کردن اطلاعات خانه‌مسافر توسط مالک در یک سایت اینترنتی راه حل ساماندهی این مکان‌ها نیست بلکه با توجه به مباحث فرهنگی، امنیتی، اجتماعی و سیاسی که خانه‌مسافرها و ویلاهای مسافری دارند باید آن‌ها را نسبت به دریافت مجوز رسمی از اداره گردشگری و اماکن مجاب کرد تا به صورت مستمر تحت نظارت بوده و پاسخگوی عملکرد خود در برابر مسافران باشند.
تبدیل تهدید به فرصت
وی به تهدیدها و فرصت‌های خانه‌مسافرها اشاره کرده و نظارت واقعی و جدی را حلقه گمشده ساماندهی ویلاها و خانه‌مسافرها برشمرده و معتقد است: اگر سازمان میراث فرهنگی کشور بر ساماندهی خانه‌مسافرها و ویلاهای اجاره‌ای نظارت جدی کرده و قانون جامعی را در این باره مدون کند، این خانه‌ها از تهدید به فرصت تبدیل می‌شوند.
این کارشناس گردشگری خاطرنشان می‌کند: در ایامی نظیر تعطیلات نوروزی، فصل تابستان و یا حتی همین جنگ تحمیلی اخیر که حضور گردشگران در استان‌های شمالی به اوج خود می‌رسد در صورتی که این خانه‌مسافرها دارای مجوز رسمی باشند می‌توانند به عنوان رقیب اقامتگاه‌های رسمی محسوب شده و در کاهش قیمت‌ها تأثیرگذار باشند اما اگر از قاعده مجوز رسمی خارج باشند هر گونه آسیب و اتفاقی که در این مکان‌ها رخ دهد مرجع پاسخ‌گویی برای آن‌ها وجود نداشته و گردشگر و مسافر دچار سرگردانی خواهد شد، به طوری که در ایام جنگ تحمیلی اخیر که حضور مردم تهران و برخی استان‌های دیگر درگیر جنگ در استان‌های شمالی افزایش یافته بود برخی از این خانه‌مسافرها انصاف را رعایت نکرده و در حق مسافران اجحاف کردند.
با وجود تماس و ارتباط‌های مکرر با اداره میراث فرهنگی و گردشگری استان مازندران و معاون گردشگری این استان و قول اولیه مبنی بر همکاری در زمینه پاسخ‌گویی به پرسش‌های ما، اما در ادامه حاضر به پاسخ دادن به تلفن خبرنگار نشدند تا همچنان این ابهام در ذهن‌ها باقی بماند که شاید آب از سرچشمه گل‌آلود است.
نظر شما