یک کارشناس آموزشی و مدرس آموزش خانواده با بیان این مطلب به قدس آنلاین می گوید: بسیاری از مدیران مدارس مهارت های ارتباطی را آموزش ندیده اند تا بتوانند مفاهیم و اهداف مدنظر را در مدرسه پیاده سازی کنند. بنابراین به ناچار از شیوه اقتدارگری، توهین یا تهدید استفاده می کنند.
گاهی هم باید به مدیران حق داد
در حقیقت بخشنامه هایی که از مسئولان بالادستی به دست مدیران می رسد با واقعیت های موجود در مدرسه همخوانی ندارد.
از دیگر دلایل اقتدارگرایی یک مدیر این است که انجام یکسری کارها از مقام بالاتر به او دیکته شده که خود او نیز خیلی در انجامش مختار نیست.
زهرا خماریان تجربیات شخصی خود را نیز بیان می‌کند و می‌گوید: در سال اول کاری، نمونه‌های زیادی از این رفتارها را دیده است، از جمله فریاد زدن‌های بدون تحقیق بر سر معلم، برخوردهای ناعادلانه و بی‌احترامی‌های مدیران، که موجب آسیب روحی روانی به معلمان و کاهش کیفیت آموزش می‌شود. او اشاره می‌کند: این رفتارها، روحیه معلمان را تضعیف می کند و منجر به نارضایتی، استرس، و تمایل به جابه جایی معلمان از مدرسه ای به مدرسه دیگر می‌شود.
همچنین، رفتارهای ناعادلانه، به‌ویژه در مقابل معلمان تازه‌کار، موجب کاهش انگیزه و اعتماد به نفس آنان می شود و فضای کاری را ناسالم می‌کند.
او خاطرنشان می کند: آن سال ها با مدیران نسل جدید آشنا شده بودم و می دیدم که چگونه با معلمان تازه کار با تهدید یا توهین رفتار می کردند.
البته گاهی نیز باید به مدیران حق داد. چراکه برخی معلمان ناکارآمد، کم تجربه و اما پر ادعا از طریق آشنایی و پارتی وارد آموزش و پرورش شده اند و به دلیل اینکه پشتگرمی دارند به هیچ وجه از مدیر خود حرف شنوی ندارند.
برای مثال هنگامی که پس از پایان زنگ تفریح، مدیر از معلمان می خواهد که سر کلاس بروند آن ها از این درخواست دلگیر می شوند.
به همان اندازه که کار کردن با چنین معلمانی سخت است رفتار مدیران نیز به همان اندازه از سر بی تجربگی است و بچه گانه به نظر می رسد.
مدیران مدارس باید آموزش ببینند هنگامی که مشکلی به وجود آمده موضوع را نه در جمع بلکه در خلوت به معلم خود گوشزد کنند تا حرمت میان آن ها حفظ شود و بدون ایجاد کدورت، حرف شنوی معلم بیشتر باشد.
خماریان با ذکر مثالی ادامه می دهد: معلمی که به تازگی از مرخصی زایمان برگشته، استرس های زیادی برای دیر رسیدن به مدرسه و یا غیبت دارد. اینجاست که مدیر باید او را درک و همراهی کند تا معلم دوران پر استرس پس از زایمان را با آرامش سپری کند.
اما گاهی نه تنها درکی از سوی مدیر وجود ندارد بلکه او با رفتارهای ناعادلانه، توهین آمیز و تهدیدآمیز سبب می شود تا استرس بیشتری به معلم وارد شود.
تاثیر رفتارهای توهین آمیز در روند آموزشی
این کارشناس آموزشی می گوید: رفتارهای تهدید یا توهین آمیز سبب نابودی آرامش روانی معلم می شود و از سویی حرمت بین مدیر و معلم را از بین می برد و حتی ممکن است معلم در نتیجه چنین رفتارهایی کارایی لازم را از دست دهد.
این نکته بسیار اهمیت دارد که معلم در فضایی صمیمی و محیطی پایدار خدمت کند. چراکه اگر معلمی چند سال در یک مدرسه تدریس کند هم خانواده ها با شیوه تدریس او آشنا می شوند و هم با مدیر مدرسه می تواند ارتباط صمیمانه بگیرد.
متأسفانه در فضای مدرسه فضای گفت و گوی آزادانه وجود ندارد که معلم بتواند نقد کند یا مدیر مدرسه بتواند دغدغه های خود را مطرح کند؛ این موضوع سبب شده تا تنش، توهین و تهدید بین معلم و مدیر به وجود آید.
خماریان بر اهمیت ایجاد محیطی صمیمی و همدلانه در مدارس تأکید می‌کند که در آن معلمان و مدیران بتوانند آزادانه نقد و نظرات خود را بیان کنند.
او معتقد است که نبود ارتباط موثر و عدم درک متقابل، رابطه بین معلمان و مدیران را تضعیف می‌کند و منجر به جابجایی‌های مکرر معلمان می‌شود. این وضعیت، بر روند آموزشی و کیفیت آموزش تأثیر منفی می‌گذارد و موجب می‌شود معلمان احساس نا عدالتی و بی احترامی کنند.
مسئولیت مواجهه با این گونه رفتارها با کیست؟
خماریان مسئولیت مقابله با این نوع رفتارها بر عهده مدیران و نهادهای نظارتی می داند و بر ضرورت انتخاب مدیران شایسته، آموزش مهارت‌های ارتباطی و مدیریتی برای آنان، و نظارت مستمر بر عملکرد مدیران تأکید می‌کند.
همچنین، برگزاری دوره‌های آموزشی برای مدیران در زمینه رفتار مناسب با معلمان و اولیا و اصلاح سیستم‌های نظارتی برای جلوگیری از تکرار این رفتارهای ناپسند، ضروری به نظر می رسد.
او معتقد است: در صورت نبود نظارت و اصلاح روش ها، این مشکلات همچنان ادامه خواهد داشت و تنها راه حل، اصلاح ساختاری و فرهنگی در نظام آموزش و پرورش است.
نظر شما