برای تبیین این نقش حیاتی و چگونگی بهرهگیری از آیات الهی در مسیر مقاومت و استقلال، گفتوگویی با حجتالاسلام والمسلمین محمد حاجیابوالقاسم دولابی، نماینده مردم استان زنجان در پنجمین دوره مجلس خبرگان رهبری داشتهایم. آنچه میخوانید روایتی است از تحلیلهای او درباره آیات مقاومت و برائت.
قرآن، معیار تمایز و استقلال در سبک زندگی اسلامی
حجتالاسلام حاجی ابوالقاسم با اشاره به پویش ملی «زندگی با آیهها» که به همت سازمان دارالقرآن الکریم و نهادهای قرآنی کشور راهاندازی شده است، میگوید: هدف اصلی این پویش، فراتر از انس شعاری با قرآن، پیوند عمیقتر زندگی روزمره مردم با مفاهیم قرآنی است؛ بهگونهای که آیات را بخوانند، بفهمند، حفظ کنند و در واقع زندگی کنند. این طرح در مناسبتهای خاصی چون ماه رمضان، عید غدیر، محرم و بهویژه اربعین حسینی، با تبیین تدبری آیات منتخب، تلاش دارد مفاهیم قرآن را در بستر اجتماعی و مناسکی جامعه جاری کند. امسال نیز در اربعین، این پویش با تمرکز ویژه بر آیات برائت و مقاومت برگزار شد و پنج آیه کلیدی ازجمله آیه ۱۲۰ سوره بقره و آیات ۱۳۹ و ۱۴۰ سوره آلعمران، پیامهای روشنی برای راهپیمایان اربعین و امت مقاومت داشتند.
وی در ادامه با تأکید بر اهمیت آیه ۱۲۰ سوره بقره در حوزه سبک زندگی اسلامی، اظهار میکند: یکی از آیاتی که در این حوزه بسیار حائز اهمیت است، همین آیه است که میفرماید: «وَلَن تَرضی عَنکَ الیَهودُ وَ لَا النَّصاری حَتّی تَتَّبِعَ مِلَّتَهُم»؛ یعنی هرگز یهود و نصارا از تو راضی نخواهند شد مگر آنکه از آیین آنان پیروی کنی. مفاد این آیه شریف آن است یهود و نصارا و امتهایی که در برابر امت اسلام قرار دارند، برای زندگی، طرح و برنامه دارند. این سبک و سیاقی که آنها در پیش گرفتهاند، مبتنی بر سلسلهای از باورها و دیدگاههاست. این سبک زندگی با هر باوری سازگار نیست. اگر کسی مسلمان باشد و بر اساس موازین دینی بخواهد حرکت کند، سبک زندگی متفاوتی را در پیش خواهد گرفت.
چرا هیچگاه دشمنان راضی نخواهند شد؟
نماینده مردم استان زنجان در مجلس خبرگان رهبری تأکید میکند: قرآن کریم میفرماید یهود و نصارا «هرگز» یعنی هیچگاه، به شیوه زندگی شما در حوزههای مختلف اقتصادی، فرهنگی، سیاسی و دیگر حوزهها رضایت نخواهند داد؛ چرا که این شیوه، مبتنی بر باورهایی است که اجازه تسلط آنان را بر ما نمیدهد.
حجتالاسلام حاجی ابوالقاسم ادامه میدهد: به تعبیر دیگر، مسلمان بهواسطه دیدگاهها و باورهایی که دارد، همواره تلاش میکند به سوی استقلال حرکت کند و زیر بار زور و سلطه نرود. اسلام، ما را عزیز، مستقل و استوار تربیت میکند، اما دشمنان ما که در نقطه مقابل اسلام ایستادهاند، جامعهای مستقل را برنمیتابند و چنین جامعهای را در برابر خود نمیپسندند. از اینرو، هرگز به باورها، اعتقادات و سبک زندگی ما رضایت نخواهند داد و تمام تلاششان این است ما را از نظر فکری و رفتاری شبیه خودشان کنند.
گفتوگو، آری؛ تسلیم، هرگز
عضو هیئت امنای سازمان دارالقرآن الکریم در پاسخ به این پرسش که آیا آیه ۱۲۰ سوره بقره به معنای قطع کامل گفتوگو و تعامل با اهل کتاب است، توضیح میدهد: خیر، خداوند متعال در آیات دیگری ما را به تعامل با آنان دعوت کرده است. اما این گفتوگو و تعامل به معنای پیروی و تسلیم شدن در برابر آنان نیست. این آیه در مقام تحذیر مسلمانان از سلطهپذیری است؛ اینکه مسلمانان مراقب باشند عبد و مطیع دشمن نشوند.
وی میافزاید: تعامل، معامله اقتصادی، گفتوگوهای فرهنگی و حتی رفتوآمد با اهل کتاب، اشکالی ندارد. کما اینکه قرآن نیز به آن اشاره کرده است. اما تصور اینکه آنان در سایه این گفتوگوها از ما رضایت پیدا کنند، اشتباه است. آنان تنها از کسی رضایت دارند که پیرو و مطیع کامل آنان باشد.
امت برتر؛ اگر در ایمان ثابت قدم باشید
حاجیابوالقاسم دولابی در تحلیل آیات ۱۳۹ و ۱۴۰ سوره آلعمران که مؤمنان را در بحبوحه شکستهای ظاهری به صبر و امید دعوت میکند، میگوید: این آیات مربوط به میانه جنگ احد است؛ جایی که مسلمانان دچار آسیب شده بودند و دشمن در موضع تهدید قرار داشت. خدای متعال به مسلمانان میفرماید اگر بر ایمان خود پافشاری کنید و این مسیر را با اراده ادامه دهید، قطعاً پیروز خواهید بود.
وی تأکید میکند: خدای متعال در این آیات، مؤمنان را از حزن و سستی بازمیدارد و میفرماید اگر مؤمن باشید، هیچ جای نگرانی و اندوه نیست. این برتری که در آیه آمده، تنها نظامی یا اقتصادی نیست؛ بلکه برتری اعتقادی، اخلاقی، عقلانی و انسانی است.
عضو شورای توسعه فرهنگ قرآنی تبیین میکند: منطق امت اسلام عقلانی است، اخلاقش جهانی و دوستساز و رفتارهایش مسالمتآمیز است. در مقابل، دشمن ما منطق زور، اخلاق حیوانی و رفتار خصومتجویانه دارد. چنین جامعهای بهطور طبیعی مورد نفرت جهانیان است؛ اما جامعهای که براساس فطرت انسانی حرکت میکند، مورد محبت قرار میگیرد.
وی اضافه میکند: اگر امت اسلام در همین مسیر قرآنی باقی بماند، به دلیل منطق برتر، اخلاق الهی، رفتار انسانی و باورهای عقلپسند، در افکار عمومی مردم جهان رشد خواهد کرد و دشمنان در افکار عمومی افول میکنند. این دگرگونی در توازن اعتبار ملتها، زمینهساز پیروزی جبهه حق است.
مقاومت طالوتی؛ الگویی برای امروز ما
این عضو مجلس خبرگان در ادامه با اشاره به ماجرای طالوت و جالوت، آن را نمونهای روشن از مقاومت اقلیت مؤمن در برابر اکثریت طاغوتی میداند. وی خاطرنشان میکند: ماجرای طالوت و جالوت، بهعنوان مواجهه جنود حق و جنود باطل در قرآن کریم، الگوی دقیقی برای جبهه مقاومت است. در این آیات نورانی، گروهی اندک در برابر سپاه پرشمار ایستادند، اما دچار تردید نشدند و دعا کردند خدایا صبر ما را افزون کن، به ما ثباتقدم بده و ما را بر قوم کافر پیروز گردان.
وی این ماجرا را مشابه وضعیت امروز جبهه مقاومت میداند و تصریح میکند: مردان مقاومت، مردانی دیندارند و جبهه مقابل آنان، جبهه کفر و بیاعتقادی است. در جبهه مقاومت، کمبود تسلیحات و امکانات وجود دارد و در مقابل، دشمن از پیشرفتهترین ابزارها بهرهمند است. همچنین، تعداد نفرات در مناطق خط مقدم مقاومت کمتر از جبهه باطل است، هرچند در مقیاس جهانی، امت اسلام با نزدیک به ۲میلیارد نفر، اکثریتی بزرگ محسوب میشود.
حجتالاسلام حاجی ابوالقاسم خاطرنشان میکند: خواهیم دید ما از دشمن خیلی خیلی بیشتر هستیم، اما آنچه موجب وضعیت کنونی شده، تفرقه و چندپارگی در میان امت اسلامی است. دشمن با تکهتکه شدن میان ما و انداختن بذر اختلاف، مانع شکلگیری یک قدرت واحد اسلامی شده است. امروز، باوجود این جمعیت عظیم، این مردم مظلوم غزه هستند که با حداقلها در برابر رژیم صهیونیستی ایستادهاند. ایمان بالا در جبهه مقاومت و ترس و دلهره در جبهه باطل، از دیگر وجوه این شباهت است. البته همانطور که در ماجرای طالوت و جالوت، پیروزی از آنِ جبهه حق شد، در این روزگار نیز این وعده الهی تحقق خواهد یافت.
نظر شما