هفته وحدت هر سال فرصتی است تا مسلمانان جهان، فارغ از اختلافهای مذهبی و قومی، بار دیگر بر محور مشترک خود یعنی پیامبر رحمت و مهربانی گرد آیند. این مناسبت فقط یک شعار یا مراسم آیینی نیست، بلکه یادآور یک حقیقت تاریخی است: پیامبر اسلام توانست در شرایطی که جامعهاش آکنده از نزاع، بیعدالتی و تفرقه بود، با اخلاق، حکمت و صلابت معنوی خود، امتی متحد و قدرتمند بنا کند. امروز که غزه و فلسطین در آتش ظلم میسوزند، بازخوانی آن سیره نه یک انتخاب، بلکه ضرورتی حیاتی است.
وقتی پیامبر اسلام دعوت خود را آغاز کرد، با جامعهای مواجه بود که بر مبنای تعصبات قبیلهای و نابرابریهای اجتماعی شکل گرفته بود. بتپرستی، تبعیض، بیرحمی نسبت به فقرا و بیپناهی ضعفا چهره زندگی عرب جاهلی را ترسیم میکرد. در چنین فضایی، رسول خدا نه با جنگ و خشونت، بلکه با اخلاق و صداقت خود راهی تازه گشود. او در نخستین گامها، «صداقت در گفتار» و «امانت در رفتار» را به عنوان پشتوانه دعوت خود قرار داد. به همین دلیل بود که پیش از بعثت، به «امین» شهرت یافت. همین سرمایه اعتماد اجتماعی، سبب شد وقتی پیام توحید را اعلام کرد، حتی مخالفان نیز نمیتوانستند در صداقت او تردید کنند. پیامبر از آغاز به جای تحمیل، بر اقناع قلبها تمرکز داشت. قرآن کریم این روش را چنین بیان میکند: «ادْعُ إِلَی سَبِیلِ رَبِّکَ بِالْحِکْمَةِ وَالْمَوْعِظَةِ الْحَسَنَةِ». این اخلاق جهانی و انسانی بود که مرزهای جغرافیایی را درنوردید. پیامبر تنها به دعوت درونقبیلهای اکتفا نکرد؛ نامه به سران امپراتوریهای روم و ایران فرستاد، نمایندگان را به سرزمینهای دور اعزام کرد و با هر ابزار ارتباطی آن روز، پیام عدالت و توحید را به گوش جهانیان رساند. همین روش نشان میدهد که رسالت او محدود به یک قوم و منطقه نبود، بلکه جهانی بود.
پیامبر اسلام در طول حیات خود همواره بر اصل وحدت مسلمانان تأکید داشت. یکی از نخستین اقدامات او پس از هجرت به مدینه، عقد «میثاق مدینه» بود؛ پیمانی که نه تنها میان مسلمانان مهاجر و انصار، بلکه میان مسلمانان و یهودیان مدینه برقرار شد. این سند نشان داد که وحدت و همزیستی، اساس پیشرفت جامعه است. پیامبر، مسلمانان را به مثابه اعضای یک پیکر معرفی کرد: «مثل المؤمنین فی توادّهم وتراحمهم وتعاطفهم کمثل الجسد الواحد». او میدانست که اگر امت اسلامی گرفتار تفرقه شود، دشمنان از آن بهره خواهند برد. همین هشدار تاریخی امروز نیز مصداق دارد؛ زیرا دنیای اسلام، از آفریقا تا خاورمیانه و از آسیا تا اروپا، تنها در سایه همگرایی میتواند در برابر تهدیدها و فشارهای بیرونی بایستد.
امام خمینی با نامگذاری فاصله میان ۱۲ تا ۱۷ ربیعالاول به عنوان «هفته وحدت»، در واقع به نیاز حیاتی امت اسلامی پاسخ داد. این نامگذاری، یک ابتکار سیاسی و اجتماعی بود که نشان میداد مسلمانان، چه شیعه و چه سنی، یک حقیقت مشترک دارند: ایمان به پیامبر اسلام. هفته وحدت فرصتی است تا به جهان نشان دهیم اسلام نه دین خشونت، بلکه دین عدالت و مهربانی است. همچنین فرصتی است برای بازاندیشی در تبلیغ دینی معاصر. اگر پیامبر اسلام با امکانات محدود عصر خود توانست پیامش را جهانی کند، مسلمانان امروز با بهرهگیری از رسانههای نوین، شبکههای اجتماعی و ابزارهای ارتباطی گسترده، میتوانند فریاد حقطلبی را به دورترین نقاط جهان برسانند.
مسئله فلسطین امروز آزمونی برای صداقت جهان اسلام است. غزه در حقیقت سنگ محک وحدت مسلمانان است. پیامبر اسلام همواره مسلمانان را به دفاع از مظلوم فراخواند. سکوت در برابر ظلم، با سیره او سازگار نیست. حمایت از فلسطین و غزه، فقط دفاع از یک ملت مسلمان نیست؛ بلکه دفاع از اصل عدالت و کرامت انسانی است. همانگونه که پیامبر اسلام در برابر ظلم قریش به مستضعفان ایستاد و آنان را مورد حمایت قرار داد، امروز نیز پیروی از او اقتضا میکند در برابر اشغالگری و کشتار کودکان بیگناه سکوت نکنیم.
افکار عمومی جهان نیز در حال تغییر است. تصاویر و روایتهای مظلومیت فلسطینیان، مرزهای سیاسی و مذهبی را پشت سر گذاشته و بسیاری از آزادیخواهان و انسانهای منصف غیرمسلمان را نیز به حمایت از غزه کشانده است. این همان حقیقتی است که پیامبر اسلام پایهگذاری کرد: پیام عدالت، مرز نمیشناسد. امروز هفته وحدت تنها به معنای اتحاد داخلی مسلمانان نیست؛ بلکه ابزاری برای بیداری افکار عمومی جهانی است. جهان به دلیل گسترش رسانهها، بیش از هر زمان دیگری به هم پیوسته است. یک پیام کوتاه، یک تصویر یا یک روایت میتواند در چند ساعت به گوش میلیونها نفر در سراسر دنیا برسد.
اگر مسلمانان از این فرصت استفاده کنند و با صدایی واحد پیام عدالتخواهی خود را بیان کنند، افکار عمومی جهان بهتدریج در برابر ظلم و اشغالگری واکنش نشان خواهد داد. نمونههای این بیداری را در راهپیماییهای جهانی در حمایت از فلسطین میبینیم؛ جایی که حتی در قلب اروپا و آمریکا، مردم به خیابان میآیند و علیه جنایتها شعار میدهند. این همان ادامه مسیر پیامبر است: رساندن ندای حق به گوش جهانیان.
یکی از ابعاد مهم وحدت، تأثیر آن در تبلیغ دینی است. پیامبر اسلام با روشهای تبلیغی خود نشان داد که دعوت الهی، وقتی در بستر همبستگی و همدلی پیش میرود، نفوذ و اثرگذاری بیشتری خواهد داشت. او توانست با گردآوردن قبایل متفرق عرب زیر پرچم اسلام، الگویی بینظیر از همبستگی اجتماعی ارائه دهد. امروز نیز در عرصه تبلیغ دینی، وحدت نقشی کلیدی دارد. سخنی که از دل امت متفرق برآید، ضعیف و ناپایدار است؛ اما پیام مشترکی که از سوی امت متحد بیان شود، قدرتی جهانی خواهد داشت. رسانههای دشمن همواره تلاش میکنند اختلافهای مذهبی میان شیعه و سنی را پررنگ کنند و تصویر منفی از اسلام ارائه دهند. اما هفته وحدت به ما یادآوری میکند که پیام اسلام، فراتر از این مرزبندیهاست.
یکی از موضوعات مهم در این زمینه، جایگاه وحدت در تبلیغ مکتب اهلبیت است. تشیع در طول تاریخ، با وجود فشارها و محدودیتها، توانسته است پیام خود را به جهانیان برساند. رمز این ماندگاری، علاوه بر عمق معرفتی مکتب، در تکیه بر اصل وحدت بوده است. عالمان بزرگ شیعه همواره تأکید کردهاند که معرفی معارف اهلبیت باید در چارچوب گفتوگو، احترام و همگرایی با دیگر مذاهب اسلامی صورت گیرد. امامان شیعه، با وجود اختلافهای اعتقادی، همواره بر همزیستی مسالمتآمیز و حفظ حرمت دیگر مسلمانان تأکید میکردند. همین رویکرد است که امروز نیز میتواند به تبلیغ مؤثر تشیع در سطح جهانی کمک کند. تشیع، وقتی در بستر وحدت معرفی شود، نه به عنوان یک مذهب جدای از امت، بلکه به عنوان بخشی زنده و پویا از اسلام ناب جلوه خواهد کرد. امروز در بسیاری از کشورها، بهویژه در میان جوانان غربی، گرایش به معارف اهلبیت در حال گسترش است. این امر نشان میدهد که اگر تبلیغ تشیع با حکمت، اخلاق و همگرایی همراه شود، میتواند پیامی جهانی داشته باشد؛ درست همانگونه که پیامبر اسلام با اخلاق و حکمت خود دلها را تسخیر کرد.
هفته وحدت یادآور این حقیقت است که پیامبر اسلام با اخلاق، حکمت و عدالت توانست دعوتی جهانی بنا کند و امت را از دل تفرقه و دشمنی به سوی برادری و همزیستی سوق دهد. امروز نیز امت اسلامی اگر همان مسیر را دنبال کند، میتواند در دفاع از فلسطین و دیگر مظلومان جهان موفق باشد و تصویر تازهای از اسلام به جهان ارائه دهد. وحدت، نه یک شعار، بلکه ضرورتی حیاتی برای امت است. حمایت از غزه، نه یک موضع سیاسی، بلکه ادامه راه پیامبر رحمت است. تبلیغ تشیع و اسلام ناب نیز، در بستر همین وحدت، میتواند جهانی شود و دلهای بسیاری را به سوی حقیقت بکشاند. پس بگذاریم هفته وحدت، نه فقط مراسمی نمادین، بلکه آغاز حرکتی نو برای بیداری مسلمانان و وجدانهای جهانی باشد؛ حرکتی که پیامبر اسلام آن را آغاز کرد و ما وظیفه داریم آن را در عرصه بینالمللی ادامه دهیم.
امروز بیش از هر زمان دیگری، هفته وحدت فرصتی برای امت اسلامی است تا در دفاع از مظلومان، بهویژه مردم غزه، با صدای واحد ظاهر شود. این همبستگی، نه تنها قدرت تبلیغ دینی و معرفی اسلام ناب محمدی را در جهان تقویت میکند، بلکه میتواند افکار عمومی جهانی را علیه ظلم بسیج کند. پیامبر اسلام راه را نشان داد؛ اکنون نوبت ماست که این مسیر را در عرصه بینالمللی ادامه دهیم.
نظر شما