بررسی‌های سازمان بهداشت جهانی نشان می‌دهد که ۳۷ میلیون کودک زیر ۵ سال دارای اضافه وزن هستند و حدود ۱۴۹ میلیون کودک نیز از رشد ناکافی و کوتاهی رنج می‌برند. متاسفانه آمارهای ضد و نقیصی در مورد سوء تغذیه کودکان در کشور وجود دارد. اما شرایط نامساعد اقتصادی و عدم دسترسی خانواده‌ها به مواد مغذی قطعا این آمار را افزایش می‌دهد.
سوء تغذیه در کشور
علیرضا رئیسی، معاون بهداشت وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی چندی قبل در مصاحبه با رسانه‌های گروهی اظهار داشته بود: در حال حاضر حدود ۸ درصد کودکان زیر ۱۲ سال دچار سوء تغذیه هستند که بیشتر در مناطق محروم کشور زندگی می‌کنند.
سوء تغذیه به دوعامل اساس سبک زندگی و نوع سبد غذایی که افراد انتخاب می‌کنند و قدرت اقتصادی مردم برای انتخاب سبد غذایی سالم بستگی دارد. آموزش سبک زندگی سالم بر عهده وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی است، اما قدرت اقتصادی به وضعیت مالی افراد جامعه مرتبط است.
وی تاکید کرده است: سرانه استاندارد مصرف گوشت قرمز باید ۷۵ گرم در روز باشد، اما این میزان در کشور ما به ۳۵ گرم کاهش یافته است. همچنین مصرف استاندارد لبنیات که باید روزانه ۲ تا ۳ واحد باشد اکنون به یک واحد محدود شده است.
وی در خصوص اقدامات برای رفع سوء تغذیه افزوده: پیشنهادهایی به وزارت آموزش و پرورش و وزارت رفاه ارائه شده است که با همکاری وزارت رفاه، سبدهای غذایی برای کودکان مناطق محروم تهیه و توزیع می‌شود.
سوء تغذیه و علل آن
دکتر مریم طباطبایی، متخصص تغذیه در مورد سوء تغذیه می‌گوید: داشتن برنامه غذایی سالم برای سلامتی و رشد بدن لازم و ضروری است. تغذیه سالم به معنای اولویت دادن به سلامتی با تامین سوخت بدن با غذاهای مغذی است. این در حالی است که سوء تغذیه به معنای کمبودها، دریافت بیش از حد یا عدم تعادل در دریافت انرژی و یا مواد مغذی توسط فرد است. شایع‌ترین دلایل سوء تغذیه، ناامنی غذایی یا عدم دسترسی به غذای کافی و مقرون به صرفه است. در واقع سوء تغذیه دو گروه گسترده را شامل می‌شود؛ یکی تغذیه کم و نامناسب است که موجب کوتاه قدی، لاغری، کمبود وزن، خستگی، سختی در تمرکز، بی قراری، افسردگی و اضطراب، از دست دادن حجم چربی و عضله، کمبود یا نارسایی ریز مغذی‌ها است، این کودکان همچنین با کمبود ریز مغذی‌هایی مانند ویتامین آ، روی، آهن و ید هستند. نوع دوم سوء تغذیه اضافه وزن است که معمولا در اثر مصرف بیش از حد غذاهای فست فود و فرآوری شده بوجود می‌آید و موجب چاقی، بیماری‌های قلبی، سکته، دیابت و سرطان‌ها می‌شود.
وی می‌افزاید: رژیم غذایی مناسب برای کودکان باید شامل کربو هیدرات، پروتئین، چربی‌ها، ویتامین‌ها و مواد معدنی باشد.
انواع سوء تغذیه
این متخصص تغذیه یاد آوری می‌کند: انواع سوء تغذیه عبارتست از: تغذیه کمتر از حد طبیعی: این نوع از سوء تغذیه به علت کمبود مواد مغذی در بدن اتفاق می‌افتد که شامل کمبود درشت مغذی‌ها (پروتئین، کربو هیدرات یا چربی‌ها) یا کمبود ریز مغذی‌ها (مواد معدنی و ویتامین‌ها) است.
سوء تغذیه تغذیه بیش از حد طبیعی: این نوع سوء تغذیه می‌تواند موجب چاقی مفرط، اضافه وزن یا مسمومیت با ریز مغذی هاشود. کالری اضافی همچنین از غذاهایی مانند فست فود شیرینی جات، غذاهای سرخ کردنی و چرب دریافت می‌شوند که می‌تواند آسیب زیادی را به همراه داشته باشد.
راه‌های پیشگیری از سوء تغذیه
طباطبایی با بیان این مطلب که صبحانه پس از حداقل ۸ ساعت خواب، حیاتی‌ترین وعده غذایی در روز است و می‌تواند سلامت کودکان را تضمین کند تاکید می‌کند: شیر یکی از مهمترین اقلام غذایی در گروه لبنیات است. به طوری که هر فرد در سنین کودکی و جوانی در روز باید ۲ تا ۳ واحد لبنیات مصرف کند، زیرا که لبنیات نقش مهمی در تامین کلسیم، پروتیین برای سلامت بدن دارد. اگر کودکی به هر دلیلی نمی‌تواند یا دوست ندارد شیر بخورد می‌تواند از سایر اقلام گروه لبنیات استفاده کند. لازم به ذکر است که هر واحد لبنیات معادل ۲۳۰ تا ۲۴۰ میلی لیتر است که می‌تواند یک لیوان شیر، یک لیوان ماست، ۳۰ گرم پنیر، دو لیوان دوغ، دو قاشق کشک است بهتر است از لبنیات کم چرب استفاده شود. چرا که چربی موجود در این لبنیات چربی اشباع نشده است و ضرری ندارد. خوشبختانه ماست و لبنیاتی که در کشور تولید می‌شود استاندارد است و سازمان ملی استاندارد بر تمام محصولات صنعت غذایی نظارت دارد.
در بین انواع لبنیات بهترین مورد برای سلامت است، زیرا علاوه بر کلسیم و پروتئین مقدار زیادی هم پروبیوتیک دارد که بسیار مفید است در واقع پروبیوتیک، موجودات ریز، زنده و فعال میکروسکوپی هستند که خوردن آن ها، موجب تغییر میکروبیوم دستگاه گوارشی در راستای سلامتیِ بیشتر می‌شود. بیشتر اوقات به آن ها باکتری‌های مفید روده هم می‌گوییم.
وجود این باکتری‌های خوب، از رشد و تکثیر باکتری‌های بیماری‌زا جلوگیری می‌کند و موجب گوارش بهتر غذا و کمک به کارکرد سیستم ایمنی بدن می‌شود. پروبیوتیک‌ها به حفظ تعادل در کارکرد دستگاه گوارش کمک می‌کنند.
ارزش غذایی حبوبات هم بالاست، به همین خاطر نباید از مصرف حبوبات در رژیم غذایی غافل شد. در واقع حبوبات سرشار از پروتئین گیاهی و آهن هستند و چربی‌های اشباع شده ندارند. همچنین سبب کاهش سطح قند خون و کلسترول می‌شوند. میزان کالری انواع حبوبات متفاوت بوده و بسته به میزان کالری، می‌توان از آن ها در رژیم غذایی، برای پخت انواع غذاها استفاده کرد. حبوبات در مقایسه با سبزیجات دارای کالری متراکم بوده و سرشار از مواد مغذی برای بدن هستند. رایج‌ترین نوع حبوبات لوبیا، عدس و نخود است که به دلیل ارزش غذایی بالا، در برنامه غذایی باید قرار داشته باشد.
اگر می‌خواهید دریافت آنتی‌اکسیدان‌ها و ویتامین‌ها را در رژیم غذایی کودک تقویت کنید، بهتر است برای صبحانه از میوه‌های تازه استفاده کرده تا مقداری فیبر سالم به رژیم غذایی اضافه کنید.
نظر شما