با نزدیک شدن به ایام نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران و تب و تاب اهل کتاب برای حضور در نمایشگاه، حالا یک دغدغه جدی هم به بازدیدکنندگان اضافه شده؛ دغدغه‌ای که البته در سال‌های پیش هم وجود داشت و امروز با وجود شرایط نامطلوب اقتصادی تاثیر بیشتری در خرید کتاب خواهد گذاشت و آن هم چیزی نیست جز افزایش قیمت کتاب و کاهش قدرت خرید مردم. گرچه بسیاری ناشران معتقدند با وجود هزینه‌هایی که در روند تولید کتاب می‌شود، هنوز کتاب قیمت گزافی ندارد اما کاهش قدرت خرید مردم آن را تا حدود زیادی از لیست اولویت‌ها خارج کرده است، حالا در کنار این، درج قیمت‌های تازه پشت جلد در کتابفروشی‌ها معضل دیگری است که قدرت خرید مخاطب را محدودتر از قبل می‌کند.
محسن فرجی مدیر انتشارات خزه درباره معضل برچسب‌زنی‌های مکرر که این روزها گریبان بسیاری از کتاب‌ها را گرفته می‌گوید: طبیعتاً مرجع قیمت‌گذاری باید اتحادیه ناشران و کتابفروشان باشد و فراتر از نهادهایی مانند وزارت ارشاد و ... برای آن تصمیم بگیرند، چراکه نماینده رسمی صنف ناشران اطلاعات موثق و دقیقی از تعرفه‌ها و هزینه‌های چاپ، قیمت کاغذ و تمام مسائل مرتبط با نشر دارد.
تغییر خودسرانه قیمت پشت جلد در کتابفروشی‌ها غیرقانونی است
وی درباره میزان اطلاع ناشران از برچسب‌هایی که مکرر و در بازه‌های زمانی کوتاه پشت جلد کتاب‌ها چسبانده می‌شود، می‌گوید: اینگونه لیبل‌زنی با اطلاع ناشر نیست و اقدامی غیرقانونی است. البته بعید می‌دانم کتابفروشان مستقیماً چنین کاری کنند، زیرا وقتی قیمت یک کتاب تغییر می‌کند برچسب یا لیبل روی آن باید آرم ناشر را هم داشته باشد. ما هم در موارد معدودی که تغییر قیمت داده‌ایم مراکز پخش، کتاب را بدون آرم نشر از ما قبول نکردند و به همین دلیل من بعید می‌دانم کتابفروشان خودسرانه دست به چنین اقدامی بزنند و اگر هم باشد غیرقانونی و قطعاً بدون اطلاع ناشر انجام شده است.
فرجی درباره افزایش قیمت کتاب به عنوان تابعی از تجدید چاپ یا تغییر قیمت کاغذ و هزینه‌های تولید، عنوان می‌کند: در واقع با هر بازنشری این اتفاق می‌افتد و از آنجایی که قیمت کاغذ مدام تغییر می‌کند می‌توان گفت هر دو اینها یکی است و هر روزی که می‌گذرد قیمت کاغذ بالاتر می‌رود و از آن طرف وقتی کتاب تجدید چاپ می‌شود قیمتش با چاپ قبلی متفاوت خواهد بود و نمی‌توان قیمت را ثابت نگه داشت. متاسفانه این روند نه تنها نزولی نیست که حتی در این یک سال گذشته ثابت هم نمانده و روز به روز در حال افزایش است.
برای افزایش قیمت کتاب‌های قدیمی باید به ناشر حق داد
مدیر انتشارات خزه در پاسخ به اینکه با توجه به آغاز نمایشگاه کتاب، آیا قیمت‌های پشت جلد برای فروش در نمایشگاه تغییر می‌کنند یا نه، می‌گوید: البته ما این کار را نمی‌کنیم و قیمت‌ها را تغییر نخواهیم داد، حتی کتاب‌های قدیمی را. گرچه باید تا حدودی به ناشران حق داد که قیمت کتاب‌های قدیمی را تغییر بدهند زیرا اساساً خواب سرمایه نشر زیاد است و زمان تسویه مراکز پخش با ناشران یک سال پس از انتشار کتاب است که این در حالت عادی است، حالا تصور کنید کتابی که چند سال است از چاپ و تولیدش گذشته در واقع سرمایه ناشر طی این مدت راکد بوده و طبیعتاً با مبالغی که امروز از آن کتاب به دست می‌آورد دیگر نمی‌تواند کتاب تازه ای منتشر کند. بنابراین چندان بیراه نیست اگر ناشران کتاب‌های قدیمی را تغییر قیمت بدهند و با برچسب وارد نمایشگاه کنند.
ناشران هوای مردم را داشته باشند
وی در ادامه درباره واکنش مخاطب نسبت به افزایش قیمت‌ها تصریح می‌کند: به نظرم ابتدا باید فضایی ایجاد کرد تا مخاطب متوجه این موضوع شود که کتاب هم یک کالاست و باید مطابق روز به فروش برسد و همینطور که همه چیز افزایش قیمت داشته کتاب هم از این قاعده مستثنی نیست و نباید فکر کنیم کتاب صرفاً یک کالای فرهنگی است و دچار مشکلات ناشی از افزایش قیمت نمی‌شود. از سویی دیگر باید تیغ انتقاد را به سمت ناشر هم بگیریم که در این شرایط دشوار هوای مخاطب را داشته باشد و اگر می‌تواند با ثابت نگاه داشتن قیمت، کتاب بیشتری را دست مخاطب برساند. بهرحال همه چیز مادیات نیست و فروش کتاب یک کار فرهنگی تاثیرگذار است و در این روزهایی که وضعیت مالی مردم خوب نیست رسالت اخلاقی و فرهنگی ماست که تا جایی که امکان دارد قیمت کتاب‌ها را افزایش ندهیم و کاری کنیم که مخاطبان بتوانند کتاب‌های بیشتری را در نمایشگاه تهیه کنند.
نظر شما