روزنامه همشهری در واکنش به سفر وزیر دفاع عربستان به تهران نوشت: در روزگار پرآشوب کنونی، منطقه غرب آسیا در دل تلاطمی عمیق و بی‌سابقه قرار دارد؛ تلاطمی که نه‌تنها از جنس ناپایداری سیاسی و ژئوپلیتیکی، بلکه نشانگر مرحله‌ای است که می‌توان آن را «گذار تمدنی» نام نهاد. قلب تپنده و کانون اصلی‌اش بی‌تردید در جغرافیای حساس و پرچالش ما قرار گرفته است.
بازیگران اصلی صحنه جهانی، یعنی ایالات متحده در یک‌سو و چین، روسیه و ایران در سوی دیگر، هر یک با اهداف و انگیزه‌هایی متفاوت درصدد اثرگذاری بر روند این دگرگونی ژرف‌اند. آمریکا که طی سال‌های اخیر هژمونی خود را در منطقه مخدوش و منزلت گذشته‌اش را در عرصه بین‌المللی متزلزل یافته، اکنون با تلاشی فزاینده سعی دارد با احیای مجدد ساختار سلطه‌جویانه خویش و بازیابی اتحاد راهبردی با رژیم صهیونیستی، نفوذ از دست رفته خود را در غرب آسیا بازسازی کند.
چین و روسیه، به‌ویژه پس از جنگ اوکراین و تشدید رویارویی با بلوک غرب، تصمیم خود را برای شکل‌دهی به یک نظم بدیل گرفته‌اند اما ایران، با احتیاط و در مرحله‌ای از سنجش و ارزیابی، هنوز در حال ترسیم مختصات دقیق حضور خود در این نظم نوین است. سفر فرستاده ویژه عربستان سعودی به تهران، بیش از آنکه نشانه تغییر راهبردی باشد، بازی‌ای دوگانه و چندلایه به‌نظر می‌رسد.
عربستان در پی پیروی از نقشه مهندسی‌شده ایالات متحده راهی ایران شده و از سوی دیگر نگران از خشم نیروهای مقاومت در منطقه، تلاش دارد از طریق این سفر، اعتماد جمهوری اسلامی و جریان‌های مقاومت را جلب کند. تأمل در وقایع اخیر از جمله درگیری‌های تازه میان نیروهای سعودی-اماراتی و جنبش انصارالله یمن در منطقه راهبردی الحدیده، پرده از استمرار پروژه‌های مستقل سعودی نیز برمی‌دارد. نمی‌توان صرفا بر مبنای دیدار دیپلماتیک اخیر، خوش‌بینی مطلق نسبت به تغییر بنیادین در رفتار ریاض داشت. درنهایت همه چیز به چگونگی انتقال پیام‌ها و گزارش‌های فرستاده سعودی، یعنی خالد بن سلمان، به دربار عربستان بستگی دارد. باید منتظر ماند و دید که ریاض در مسیر همراهی کامل با طرح‌های آمریکا گام برمی‌دارد یا سودای نقش‌آفرینی مستقل را در سر می‌پروراند. همان مسیری که چین و روسیه در پیش گرفته‌اند و ایران نیز در آستانه انتخاب آن است.
این الگوی دوگانه رفتاری تنها مختص عربستان نیست. در ترکیه نیز شاهد چنین تناقضی هستیم. اردوغان از یک‌سو در مسیر تقویت روابط نظامی با تل‌آویو و حتی ارسال تسلیحات به رژیم صهیونیستی گام برمی‌دارد و از سوی دیگر کوششی آشکار برای حفظ روابط با جمهوری اسلامی ایران دارد. گویی او نیز در اندیشه تأمین پشتوانه‌ای برای روزهای بحران، به‌ویژه درصورت بروز کودتایی دیگر، به‌دنبال بیمه‌ای سیاسی و منطقه‌ای است.
نظر شما