ریشه پدیده کولبری نه در سوءنیت یا نقشه دشمن، بلکه در محرومیتی است که سال‌ها به مرزنشینان تحمیل شده؛ زخمی که حاصل انباشت ضعف‌های ساختاری در توسعه و اشتغال مرزی است. امروز، اگرچه اخباری از سوءاستفاده دشمنان و شبکه‌های خرابکاری از برخی مسیرهای غیررسمی منتشر می‌شود، اما نباید اجازه دهیم تصویر کولبران، این مردم شریف و حافظان واقعی مرزها، به‌واسطه رفتار معدودی سودجو مخدوش شود. مطلق‌گرایی و تعمیم خطاهای اقلیتی محدود به جامعه بزرگ کولبران، فقط ناامیدی، احساس تبعیض و تشدید بحران معیشتی را افزایش می‌دهد، بی‌آنکه به امنیت واقعی منجر شود.
راهکار ملی اما در تفکیک هوشمندانه میان معیشت حقیقی و نفوذ یا قاچاق سازمان‌یافته است؛ مسیری که با ثبت‌نام، احراز هویت بیومتریک، صدور مجوز رسمی و عبور کالا از گذرگاه‌های مشخص و دارای نظارت الکترونیک میسر می‌شود. تجهیز مرزها به فناوری‌هایی چون اسکنر بار، رصد هوشمند با پهپاد و دوربین‌های حرارتی، امکان پایش لحظه‌ای و ممانعت از عبور محموله‌های غیرمجاز یا ابزارهای نفوذ را فراهم می‌کند؛ در عین حال، کولبری شفاف و قانونی را به مسیری امن و کنترل‌پذیر بدل خواهد ساخت. همچنین، ایجاد سامانه‌های حمایتی برای بیمه، سلامت و توانمندسازی خانواده کولبران، نه‌تنها فشارهای معیشتی را کاهش می‌دهد، بلکه سرمایه اجتماعی مرزنشینی را حفظ می‌کند و به افزایش امنیت ملی کمک خواهد کرد.
فراموش نکنیم ریشه اصلی کولبری، کمبود فرصت‌های شغلی و فقدان زیرساخت توسعه است. حذف یکباره و بدون برنامه این تنها راه درآمد، تنها به گسترش فعالیت‌های زیرزمینی و قاچاق سازمان‌یافته دامن خواهد زد.در نهایت، مرزنشینان نخستین حافظان امنیت کشورند. پاسداشت معیشت آنان و ایفای نقش فعال دولت در توسعه زیرساخت‌های تولیدی، ایجاد صنایع خرد، گسترش اشتغال پایدار و توسعه گردشگری مرزی، تنها راه عبور از بحران کولبری است تا هیچ ایرانی، ناچار نباشد برای نان، بار سنگین از کوه و مرز عبور دهد.
کولبری راه‌حل نهایی نیست، اما امروز با رویکرد هوشمندانه و حمایت موثر، می‌تواند همزمان پنجره‌ای برای بقا و اهرمی برای گذار به آینده‌ای بهتر باشد؛ مشروط بر آنکه معیشت قانونی و انسانی این مردم از مسیرهای فساد و ناامنی جدا شود و جایگزینی شایسته برای این زحمت‌کشان فراهم شود. کولبری می‌تواند از معضل به فرصت تبدیل شود؛ اگر با فناوری، نظارت هوشمند و برنامه حمایتی، خط میان معیشت مشروع و نفوذ امنیتی را شفاف کنیم.
نظر شما