اینجا هر قدمی که برداشته می‌شود، بوی ارادت دارد و هر نگاه، نشانی از عشق. انگار شهر، نفسش را با ریتم دل‌های زائران تنظیم می‌کند. صبح زود راهی می‌شوم به سمت حرم مطهر، وقتی هنوز آفتاب کامل بالا نیامده، صدای چرخ‌های چمدان‌ها و زمزمه‌های دعای عهد، خیابان‌ها را پر می‌کند. پیرمردی با عصا، دختر جوانی با چادر گلدار و خانواده‌ای که بچه‌هایشان را روی دوش گرفته‌اند، همه برای دیدار آمده‌اند. دیداری که شاید یک سال برایش برنامه‌ریزی کرده‌اند و شاید هم به یک باره دلشان بی‌قرار شده و راه افتاده‌اند.
این روزها، هر گوشه‌ای از شهر، قصه‌ای است از دلدادگی. از آن‌هایی که پیاده آمده‌اند، از آن‌هایی که برای نخستین بار حرم مطهر را می‌بینند، از آن‌هایی که فقط آمده‌اند بگویند: «آقاجان، ما هنوز یادمان نرفته که همه چیزمان از شماست». و این قصه‌ها، در خیابان‌های منتهی به حرم منور، در موکب‌ها، در نگاه خادمان، در صدای اذان، در بوی نذری و در اشک‌های بی‌صدا، جاری است.
شهرکی در خدمت زائران امام رئوف(ع)
هر سال با نزدیک شدن به روزهای پایانی ماه صفر، بنیاد کرامت آستان قدس رضوی سنتی دیرینه را زنده می‌کند؛ برپایی «موکب دارالکرامه». اما امسال این موکب به شهری کوچک بدل شده، شهری در دل مشهد، با قلبی تپنده در شعاع ۵۰۰ متری حرم مطهر، در شارستان شهید شوشتری. نام این موکب به احترام شهید سردار محمد باقری مزین شده و همین نام، خود نشانی از روحیه ایثار و خدمت بی‌منت است که در فضای موکب جریان دارد. محمد معالی تفتی، مدیر امور زائرین بنیاد کرامت رضوی با نگاهی به چهار سال گذشته، از مسیری می‌گوید که دارالکرامه طی کرده تا امروز به نقطه‌ای برسد که دیگر نمی‌توان آن را فقط یک موکب نامید. او توضیح می‌دهد: «از همان سال اول، هدف ما این نبود که فقط چادرهایی برپا کنیم و چند وعده غذا بدهیم. می‌خواستیم زائر وقتی وارد این فضا می‌شود، حس کند وارد خانه‌ای شده که با عشق برایش ساخته شده. جایی که نه فقط نیازهای اولیه‌اش، بلکه آرامش دلش هم تأمین شود». دارالکرامه حالا در زمینی به وسعت حدود ۸ هزار مترمربع با زیرساخت‌هایی گسترده به پایگاهی تبدیل شده که هم اسکان شبانه‌روزی را پوشش می‌دهد، هم تغذیه هزاران نفر را مدیریت می‌کند و هم بستری برای فعالیت‌های فرهنگی و معنوی فراهم کرده است. اینجا هر بخش با دقت طراحی شده است. از سالن‌های مجزا برای خواهران و برادران گرفته تا چایخانه‌های اختصاصی، سرویس‌های بهداشتی مستقل و حتی فضای بازی برای کودکان. معالی تفتی با افتخار می‌گوید: «دارالکرامه امروز یک شهرک خدماتی است. ما تجربه‌های چهار سال گذشته را جمع کردیم، نیازهای زائران را شناختیم و حالا با تمام توان آماده‌ایم تا در این ایام خاص، میزبان دل‌هایی باشیم که از سراسر ایران و حتی خارج از کشور، به عشق امام رضا (ع) آمده‌اند».
نام‌هایی از جنس ایثار
جعفر رئیسیان‌زاده، معاون خدمات اجتماعی بنیاد کرامت رضوی از نام‌گذاری مواکب دارالکرامه به نام چهار شهید جنگ ۱۲ روزه خبر می‌دهد. این نام‌ها یادآور رشادت‌هاست و پیوندی معنوی میان زائران و فرهنگ ایثار برقرار می‌کند.
موکب خیابان شهید شوشتری به نام شهید محمد باقری، موکب خیابان رضوان به نام شهید حاجی‌زاده، موکب میدان شهدا به نام شهید طهرانچی و موکب خیابان شهید حججی به نام شهید سلامی، هر کدام با هویتی خاص آماده خدمت‌رسانی‌اند. رئیسیان‌زاده می‌گوید: «این نام‌گذاری‌ها فقط یک انتخاب نیست؛ یک عهد است با شهدا که راهشان را در خدمت به زائران ادامه دهیم».
کرامت در خدمت، رفاه در دل ازدحام
موکب دارالکرامه ظرفیت اسکان ۵هزار زائر در شبانه‌روز را دارد. سالن ویژه آقایان با متراژ هزار و ۸۰۰ مترمربع و سالن بانوان با ۳هزار مترمربع هر کدام با حیاط مستقل، چایخانه اختصاصی و سرویس‌های بهداشتی جداگانه تجهیز شده‌اند. امسال برای خواهران زائر، یک حیاط هزار متری با ۳۰ واحد سرویس بهداشتی، پنج حمام و سه ماشین لباس‌شویی اضافه شده است. آشپزخانه بزرگ موکب روزانه دو وعده غذای گرم و صبحانه برای همه زائران طبخ می‌کند. حتی کلوچه‌های محلی هم برای میان‌وعده‌ها آماده می‌شود. در کنار این‌ها، خدماتی مثل ماساژ، واکس، آرایشگاه، لباس‌شویی، انبار پتو و فضای بازی کودکان، موکب را به یک خانه واقعی تبدیل کرده‌اند.
در این خانه، هزاران داستان قدم می‌زند. هر زائر قصه‌ای دارد. قصه‌هایی که همه‌شان نقطه مشترکی دارند و آن عشق به امام مهربانشان است. برای شنیدن این قصه‌ها می‌روم در میان جمعیت زائران. مردی را دیدم که در صحن موکب، در سایه‌ای کوچک نشسته بود. چفیه‌ای روی سرش انداخته و نگاهش را به جمعیت دوخته بود. آرامش نگاهش، من را به سمتش کشاند. کنارش نشستم. گفت منتظر همسرش است تا با هم به خدمت آقا برسند. مشهد زیاد آمده بود، اما می‌گفت: «این سه باری که پیاده مشرف شدم، یک چیز دیگر بود. طعمش هنوز زیر زبانم است». چند دقیقه بعد، همسرش آمد. زوجی امام رضایی. نشستند کنارم و گپ زدیم. گفتند دو بچه کوچک دارند و این سه سال، بچه‌ها را گذاشته‌اند پیش مادربزرگ و پدربزرگ تا خودشان دوتایی بیایند. مرد گفت: «سال‌های بعد، بچه‌ها که بزرگ‌تر شدند، می‌آوریمشان. باید این فضا را ببینند، باید با امام(ع) آشنا بشوند. شاید آن‌ها هم یک روزی خادم آقا بشوند».
فرهنگ و معنویت در دل خدمت
در موکب دارالکرامه خدمت فقط به اسکان و تغذیه ختم نمی‌شود. اینجا، فرهنگ و معنویت هم جایگاه ویژه‌ای دارد. یکی از بخش‌های خاص این موکب «سرای فرهنگ و معنویت» است؛ حسینیه‌ای که ۲۴ ساعته برنامه‌های متنوع فرهنگی و مذهبی دارد. محمد معالی تفتی درباره این بخش می‌گوید: «از همان ابتدا سیاست ما این بود که فضای موکب متناسب با حرمت حرم مطهر باشد. جداسازی کامل فضاهای خواهران و برادران، توجه به مسائل پوششی و ایجاد محیطی امن و آرام برای همه زائران، از اولویت‌های ما بود». در این حسینیه غرفه کودک، مشاوره شرعی و اعتقادی، پخش کلیپ‌های فرهنگی، برنامه‌های تفریحی برای گروه‌های سنی مختلف، سخنرانی‌ها و مراسم مذهبی پس از نماز جماعت، همه و همه در خدمت ارتقای تجربه معنوی زائران قرار گرفته‌اند.
علی‌اکبر روحی گل‌خطمی، مسئول فرهنگی مواکب دهه آخر صفر بنیاد کرامت رضوی نیز از اجرای ۱۳ عنوان برنامه فرهنگی در این موکب‌ها خبر می‌دهد. او اظهار می‌کند: «ما فقط به رفاه جسمی زائران فکر نکردیم؛ بلکه تلاش کردیم به نیازهای معنویشان هم توجه کنیم».
برخی از این برنامه‌ها شامل پویش‌های کتاب‌خوانی با موضوعات متنوعی چون تاریخ فلسطین، آداب زیارت و جوانی جمعیت هستند. هر پویش ۱۲ هزار بروشور دارد که در میان زائران توزیع می‌شود. غرفه‌های فرهنگی دیگر شامل نگارگذر میهمان حرم، نمایشگاه متحرک شهدای مدفون در حرم، نمایش دستنوشته‌های منتشر نشده شهدا، میز تخصصی کتاب، تصحیح قرائت نماز، تبیین مسائل حجاب و جوانی جمعیت و حسینیه کودک است. روحی در پایان می‌گوید: «در هر موکب ۲ تا ۵ هزار نفر پذیرش فرهنگی داریم. این یعنی هزاران نفر با دلشان هم به زیارت آمده‌اند».
نوآوری در خدمت
یکی از نوآوری‌های مهم موکب دارالکرامه، ایجاد سامانه پذیرش الکترونیکی است. به گفته معالی تفتی، همه زائران پس از ارائه مدارک هویتی، بارکد یکتای ورود و خروج دریافت می‌کنند. او توضیح می‌دهد: «این کار هم امنیت را بالا می‌برد و هم نظم خدمات‌رسانی را بیشتر می‌کند. زائران در هر تردد با بارکد کنترل می‌شوند تا بتوانیم ظرفیت‌ها را بهینه مدیریت کنیم». خدمت‌رسانی موکب از ۲۷ مرداد آغاز شده و تا شام شهادت ادامه دارد. اگرچه برنامه اصلی سه روزه است، اما تجربه نشان داده زائران تا روز آخر ماه صفر در مشهد می‌مانند و خدمات گاهی تا پنج یا شش روز ادامه می‌یابد. معالی با لبخند می‌گوید: «هیچ وقت زائری را از خانه امام رضا(ع) بازنمی‌گردانیم. اگر نیاز باشد، تا آخرین لحظه خدمتگزارشان خواهیم ماند».
خانه‌ای که با خدمت آباد شده
چهار سال از آغاز راه گذشته و حالا موکب دارالکرامه خانه‌ای است که زائران آن را با دلشان می‌شناسند. خانه‌ای که در آن، هر چادر، هر سفره نذری و هر لبخند خادمی، نشانی از مهر و ارادت دارد. زائران پیش از آنکه درهای موکب باز شود، خود را به آن می‌رسانند. انگار دلشان از پیش در این خانه جا مانده است.
محمد معالی تفتی با نگاهی به صف‌های مشتاقان، از مسئولیتی سنگین‌تر سخن می‌گوید: «این استقبال، مسئولیت ما را سنگین‌تر کرده. امیدواریم امسال هم بتوانیم با همه توان در خدمت زائران امام مهربانی‌ها باشیم». و این امید، تعهدی است که در دل خادمان دارالکرامه شعله‌ور است. تعهدی برای ساختن فضایی که زائر در آن آرامش بگیرد، دل بسپارد و لحظاتی از جنس نور را تجربه کند. دارالکرامه حالا دیگر خانه‌ای است که با مهر ساخته شده و با عشق زائران زنده مانده است.
نظر شما