اما در این روز، باید به واقعیتی تلخ و نگران‌کننده نیز توجه کنیم؛ روگردانی نسل جدید از رشته‌های مهندسی.
زمانی نه‌چندان دور، مهندسی برق، عمران، مکانیک و صنایع از پرمتقاضی‌ترین رشته‌های دانشگاهی بودند. در دهه‌های ۸۰ و اوایل ۹۰ شمسی، ورود به این رشته‌ها، رؤیای بسیاری از جوانان مستعد کشور بود. رتبه‌های برتر کنکور، صندلی‌های برق و عمران دانشگاه‌های معتبر را نشانه می‌رفتند. مهندس بودن، نه‌تنها شأن علمی و اجتماعی داشت، بلکه نویدبخش آینده‌ای روشن در عرصه اشتغال و تولید بود. اما امروز کار به جایی رسیده که برخی دانشگاه‌ها برای این رشته‌ها بدون کنکور دانشجو می‌پذیرند و برخی دیگر اصلاً پذیرشی ندارند.
عقب‌نشینی گسترده دانش‌آموزان از انتخاب رشته‌های مهندسی نشانه‌ای جدی از ناترازی عمیق میان نظام آموزش عالی و نیاز واقعی کشور است. ناترازی که در سال‌های آینده همچون ناترازی‌هایی که امروز گریبان‌گیر کشور شده است خود را پدیدار خواهد کرد.
این ناترازی فقط در دانشگاه رخ نمی‌دهد. امروز بسیاری از دانش‌آموزان مستعد، حتی پیش از رسیدن به انتخاب رشته، مسیر مهاجرت را انتخاب می‌کنند؛ چرا که باور دارند آینده‌ای برای تخصص و خلاقیتشان ترسیم نشده است.
چه شد که آن همه شور و اشتیاق برای مهندس شدن جایش را با تمسخر، یأس و در نهایت روگردانی از این رشته‌ها عوض کرد.
نبود نقشه راه در توسعه صنعتی کشور: مسیر مشخصی برای پیوند دانش مهندسی با صنعت، تولید و فناوری‌های راهبردی طراحی نشده است. مهندس جوان، پس از سال‌ها تحصیل، خود را در برابر درهای بسته بازار کار می‌بیند.
سیطره نگاه مصرف‌گرایانه به جای تولیدمحوری: هنگامی که فرهنگ عمومی جامعه، مصرف و واردات را بر خلاقیت و تولید ملی ترجیح دهد، طبیعی است که انگیزه برای حرکت در مسیرهای سخت و علمی کاهش یابد.
بی‌توجهی به زیرساخت‌های اشتغال و کارآفرینی مهندسی: نبود حمایت‌های کارآمد از شرکت‌های دانش‌بنیان، صنایع بومی و پروژه‌های عمرانی، بسیاری از فارغ‌التحصیلان را به مشاغل غیرمرتبط سوق داده یا حتی از کشور خارج کرده است.
بحران منزلت و انگیزه در مشاغل فنی-مهندسی: وقتی درآمد یک مهندس جوان پس از چهار سال تحصیل کمتر از مشاغل آزاد ابتدایی باشد، دیگر چه انگیزه‌ای برای طی این مسیر دشوار باقی می‌ماند؟
در چنین شرایطی، اگر برای اصلاح روند فعلی چاره‌اندیشی نشود، در آینده نه‌چندان دور، با بحران جدی در تأمین نیروهای متخصص و مهندسان متعهد روبرو خواهیم شد. راه برون‌رفت از این وضعیت، بازتعریف جایگاه مهندسی در منظومه پیشرفت کشور، تقویت پیوند دانشگاه و صنعت، حمایت واقعی از تولید ملی و ارتقاء منزلت اجتماعی مهندسان است.
روز مهندس، نه فقط روز تبریک، بلکه روز بازنگری در راهبردهای کلان توسعه و توجه به سرمایه انسانی کشور است.
نظر شما