روز خدمتی‌اش را با مراسم خطبه‌ای آغاز می‌کند که در آن کشیک ششم، خدمت را به کشیک هفتم می‌سپارد. خطبه‌خوانی که به انتها می‌رسد، در دارالزهد است تا در مراسم صفه شرکت کند و پس از آن راهی دارالولایه می‌شود تا جارو به دست، گرد و غبار را از آستان پاک حضرت رضا(ع) بزداید. جاروکشی که به آخر می‌رسد، چوب‌پَر سبزش را برمی‌دارد تا در یکی از رواق‌های بالاسر مبارک خدمت کند و این آغاز یک روز خدمتی سید حسن بدیعی رضوی است که از ۲۵ سال پیش تا امروز به عنوان یکی از فراشان حریم رضوی خدمت کرده است.
خادمی از سلاله پاک حضرت رضا(ع)
۶۵ سال پیش در خانواده‌ای از سادات رضوی به دنیا آمده و در همین خیابان‌های اطراف حرم مطهر قد کشیده است. چه آن زمان که کودکی سه چهار ساله بوده و در کوچه لبیبی خیابان نادری زندگی می‌کرده و چه چند سال بعد از آن که در کوچه‌ای نزدیک میدان شهدا بوده، در تمام آن سال‌ها و سال‌های پس از آن همیشه چشمش به گنبد طلای آقا(ع) بوده است. جایی که به قول خودش خدمت در آن آرزوی همه است؛ «نه فقط من و بقیه مشهدی‌ها بلکه همه مردم ایران و همه محبان اهل‌بیت(ع) در همه عالم دوست دارند خدمتگزار حرم حضرات معصومین(ع) باشند. من هم آرزو داشتم که بتوانم در حرم جدم خدمت کنم».
سید حسن بدیعی رضوی هم مانند بسیاری دیگر از خادمان و فراشان حرم مطهر رضوی، برای اینکه بتواند لباس خدمت را بپوشد چند سالی انتظار کشیده است. او می‌گوید: «چند بار درخواست دادم و پیگیری کردم. ۷-۶ سالی در نوبت بودم تا اینکه سال ۸۰ توفیق تشرف پیدا کردم. ۱۲-۱۰ سال تشرفی خدمت می‌کردم و بعد افتخاری شدم».
بدیعی از همان ابتدا فراش کشیک هفتم بوده و در رواق‌های نزدیک روضه منوره خدمت می‌کرده است. ذهنش به ۲۵ سال پیش برمی‌گردد و یاد روزی می‌افتد که برای نخستین بار نزدیک ضریح مطهر چوب‌پر به دست ایستاده بود. او می‌گوید: نخستین پست خدمتی‌ام در دارالولایه بود. روز شب قبل تا صبح درست نخوابیدم و مدام چشم‌انتظار بودم. آن زمان مسیر رفت‌وآمد زائران آقا و خانم در دارالولایه مثل حالا تفکیک‌شده نبود و راهنمایی زائران در پست‌های خدمتی خیلی سنگین بود، اما آن روز اصلاً احساس خستگی نکردم.
فراشان، سفره‌چینان مراسم صفه هستند
خدمت فراشان حرم مطهر در ۸ کشیک و به صورت ۲۴ ساعتی است. شرح وظایف آنان هم مشابه خدام است با این تفاوت که محل خدمت آن‌ها در رواق‌های بالاسر حضرت(ع) یعنی دارالولایه، دارالاجابه، رواق حضرت معصومه(س) و دارالحجه است و خدام در رواق‌های پایین پای مبارک خدمت می‌کنند.
خدمات فراشان تنوع زیادی دارد. راهنمایی و هدایت زائر، نظافت، تنظیف و تطهیر حرم گرفته تا تعویض گل‌های فوق ضریح و برگزاری مراسم صفه؛ اما یکی از مهم‌ترین این وظایف، جاروکشی در حرم مطهر است. آیینی سنتی که سالیان سال است با همان شیوه قدیمی و با جاروهای سنتی اجرا می‌شود. بدیعی درباره آن این‌طور توضیح می‌دهد: قدیم سه نوبت بود اما در حال حاضر در هر شیفت خدمتی دو نوبت جاروکشی انجام می‌شود. یک نوبت در دارالولایه (قسمت آقایان) و یک نوبت عصر در رواق حضرت معصومه(س) یا رواق دارالهدایه.
این فراش با سابقه حرم مطهر رضوی در ادامه درباره مراسمی می‌گوید که از ۱۲۷۶ قمری تا امروز در حرم مطهر رضوی اجرا می‌شود: یکی دیگر از وظایف مهم فراشان برگزاری مراسم صُفه در دارالزهد است که روزی دو نوبت انجام می‌شود. برای آماده‌سازی، فراشان ۱۴ لاله را به نیت چهارده معصوم(ع) کنار رحل‌های قرآن می‌گذارند تا فضا را برای اجرای مراسم آماده کنند. این مراسم در گذشته با حضور خدام، فراشان و حفاظ برگزار می‌شد و امروز تعدادی از دربانان و کفشداران نیز در آن شرکت می‌کنند. در مراسم صفه مطابق موقوفه بیات مختاری، پس از تلاوت یک جزء از قرآن توسط حفاظ، ذکر توسل به اهل‌بیت(ع) خوانده می‌شود.
اخلاق برای خادمان این دستگاه از همه چیز مهم‌تر است
از او درباره حس خدمت در حرم جدش می‌پرسم؛ در پاسخ می‌گوید: حس خدمت برای همه ما مشترک است و بیشتر به معرفت انسان برمی‌گردد، چه سید باشد و چه نباشد، چه از نسل حضرت(ع) باشد و چه نباشد. حالا ما به جهتی منسوب به حضرت(ع) هستیم و اینجا را مانند خانه پدری خود می‌بینیم. خدا کند خدمت در حرم مطهر برایمان عادت نشود و قدردان آن باشیم.
وقتی لباس خدمت به تن می‌کند برایش احترام زیادی قائل است، چون معتقد است احترامی که زائران برای او و هم‌لباسانش قائل هستند، به حرمت همین لباس است. این فراش قدیم حرم مطهر می‌گوید: در حرم آقا(ع) وزیر، وکیل، عالم و... هم می‌آیند اما مردم احترام خاصی برای این لباس و این نشان و نوکران حضرت رضا(ع) قائل‌اند. بارها شده مثلاً یک نفر خم می‌شود و نشان ما را می‌بوسد. خدا کند قدر این خدمت و انتساب به دستگاه حضرت(ع) را بدانیم.
بدیعی مهم‌ترین شاخصه خادمان در بارگاه حضرت(ع) را اخلاق خوب می‌داند؛ «یک رکن دین، اخلاق است. مسائل اعتقادی، عبادی، وقت‌شناسی و... مهم است اما اخلاق ما و رفتار شایسته با زائران از آن مهم‌تر است. آموزه‌های اخلاقی امام(ع) باید در حرف زدن و رفتار ما نمایان باشد».
بدیعی رضوی ادامه می‌دهد: اینجا دریایی است که همه به آن وارد و از آن طرف تطهیر شده خارج می‌شوند. کسانی که حتی فکرش را نمی‌کنیم ارادتمند حضرت رضا(ع) هستند و با عشق به زیارت می‌آیند، چون رشته علاقه‌شان را با اهل‌بیت(ع) حفظ کرده‌اند. ما نمی‌توانیم کسی را زائر خاص امام رضا(ع) بدانیم و به دیگری با چشم دیگری نگاه کنیم. ما ظاهر افراد را می‌بینیم و به هیچ وجه نباید درباره افراد قضاوت کنیم. ما باید همه را از خودمان بهتر بدانیم چون ممکن است عنایتی که حضرت(ع) به آن زائر دارد به ما نداشته باشد.
نظر شما